Teatr Arka na praskiej edycji Festiwalu Teatralnego FRINGE

„Jesteśmy tylko szczególnie zaawansowaną w rozwoju grupą małp na niezbyt ważnej planecie, krążącej wokół całkiem przeciętnego słońca. Ale jesteśmy w stanie poznawać świat. Dopiero to sprawia, że jesteśmy wyjątkowi”.

To słowa genialnego fizyka, Stephena Hawkinga, który w ciągu trwającej 40 lat kariery naukowej zajmował się głównie czarnymi dziurami i grawitacją kwantową. Jego publiczne wystąpienia i książki, w których omawia współczesną kosmologię i własne okrycia, uczyniły z niego akademicka sławę. Książka „Krótka historia czasu”, jego autorstwa, znajdowała się na liście bestsellerów British Sunday Times przez rekordowy okres 237 tygodni.

Jednak nie tylko długa lista nagród i publikacji przyczyniły się do tego, że Hawking wyróżnia się w międzynarodowym gronie ludzi nauki. Kiedy skończył 21 lat zdiagnozowano u niego stwardnienie zanikowe boczne, chorobę prowadzącą do całkowitego paraliżu ciała. Dla człowieka, który w młodości uwielbiał jazdę konną, był w czwórce wioślarskiej Uniwersytetu Oksfordzkiego i bardzo cenił sobie aktywność fizyczną, ta choroba była prawdziwym ciosem. Nie dziwi więc, że początkowo pozbawiła go motywacji do pracy nad doktoratem, doprowadziła do depresji i problemów spowodowanych nadużywaniem alkoholu. Szczęśliwie, z dużą pomocą żony, udało mu się je pokonać.

Naukowiec stopniowo tracił władzę nad kończynami i głosem. Dziś prawie całkowicie sparaliżowany porusza się na wózku, a ze światem zewnętrznym porozumiewa się przy pomocy syntezatora mowy. Pomimo tak zaawansowanego inwalidztwa Hawking jest bardzo aktywny naukowo, jak również w życiu publicznym. Twierdzi, że mimo choroby jest człowiekiem szczęśliwym: Irytowanie się na moją niepełnosprawność, byłoby stratą czasu. Ludzie nie mają czasu dla kogoś, kto się zawsze złości lub narzeka. Trzeba iść ze swym życiem do przodu i myślę, że udawało mi się to nieźle.

Postać wybitnego naukowca stała się inspiracją dla założycielki, reżyserki i aktorki wrocławskiego Teatru Arka, Renaty Jasińskiej, która wykorzystując fragmenty prac Hawkinga oraz Andrzeja Falkiewicza, stworzyła wyjątkowy spektakl, będący próbą odnalezienia odpowiedzi na pytanie czym jest niepełnosprawność, oraz czy musi ona być barierą oddzielającą od świata.

Twórcy spektaklu „Bal u Hawkinga”, stawiają często niewygodne pytania o istotę niepełnosprawności. Kogo można nazwać „pełnosprawnym”, a kogo „niepełnosprawnym”? Co decyduje o tej kategoryzacji – stygmatyzacja społeczna czy diagnoza medyczna? Stawiając za przykład Hawkinga, który już po zdiagnozowaniu choroby ożenił się, został ojcem trójki dzieci, a potem po 30 latach małżeństwa rozwiódł się, aby poślubić opiekującą się nim pielęgniarkę, pytają czy niepełnosprawni mają prawo do swojej cielesności, miłości i spełnienia w relacjach intymnych?

 

Spektakl nie jest jednak jedynie filozoficzną przypowieścią, czy też próbą komentarza odnoszącego się do statusu kulturowego i społecznego osób cierpiących na różnego rodzaju dysfunkcje. W historii opowiadanej przez zespół Teatru Arka, widz odnajdzie też wszystkie elementy romansu : namiętność i czułość, oddanie i zdradę, bliskość i odrzucenie. Jedyną różnicę stanowi wózek inwalidzki, w którym zostaje unieruchomiony bohater. Dodatkowo wrażenia towarzyszące publiczności oglądającej przedstawienie z pewnością potęguje fakt, że połowę zespołu aktorskiego stanowią osoby niepełnosprawne. Arka to bowiem miejsce wyjątkowe. Jest jedynym w Polsce zawodowym teatrem integracyjnym.

Wysiłki i twórczość zespołu zostały już docenione przez międzynarodowe grono miłośników i pracowników teatrów, w trakcie ubiegłorocznej edycji Festiwalu FRINGE w Edynburgu, gdzie spektakl zebrał bardzo dobre recenzje, min. w Scotsman, najbardziej opiniotwórczej gazecie w Szkocji.

Wydarzenie to stanowi coroczny przegląd najnowszych nurtów i tendencji występujących na scenach teatralnych całego świata. FRINGE odnosi się do multidyscyplinarnych, niekonwencjonalnych działań artystycznych. Festiwale z rodziny FRINGE przyjmują wiele postaci i rozwijają zróżnicowane modele w zależności od miejsca, w którym się odbywają. Organizatorzy z założenia szukają czegoś odmiennego niż komercyjna popkultura i jednocześnie czegoś innego niż tzw. sztuka wysoka.

W tym roku, Teatr Arka, jako jedyna grupa w Polsce, będzie miał okazję zaprezentować „Bal u Hawkinga” publiczności praskiej edycji Festiwalu Teatralnego FRINGE, która rozpocznie się 23 maja.

„BAL U HAWKINGA”

Reżyseria – Renata Jasińska
Scenariusz – Jarosława Makus na podstawie prac Stephena Hawkinga oraz Andrzeja Falkiewicza
Konsultacje naukowe – dr Iwona Mróz
Muzyka – Łukasz Damrych, Maciej Sibilski
Scenografia i kostiumy – Sylwia i Maciej Hoffmanowie
Reżyseria świateł – Alexandre Marquezy
Choreografia – Alessandra Donati, Agata Obłąkowska-Woubishet

Obsada: Agata Obłąkowska-Woubishet, Alexandre Marquezy, Michał Przybysz, Beata Lech-Kubańska, Sylwester Różycki, Tomasz Żytka, Joanna Gierdal, Maciej Sibilski, Alicja Idasiak, , Anna Rzempołuch, Dariusz Bajorczyk, Jan Kot, Andrzej Kus