Dzisiaj mija 93. rocznica urodzin Henryka Tomaszewskiego

Redakcja
Redakcja
Kategoria teatr · 20 listopada 2012

 

Henryk Tomaszewski urodził się 20 listopada 1919 roku w Poznaniu. Był tancerzem, choreografem, reżyserem, założycielem i wieloletnim dyrektorem Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Ukończył Studio Dramatyczne Iwo Galla. Współpracował m.in. z Polskim Teatrem Akademickim i Operą Wrocławską. Reżyserował w teatrach Szwecji, Norwegii, RFN oraz we włoskiej La Scali.

 

Henryk Tomaszewski jest jednym z ważniejszych prekursorów ekspresjonizmu i teatru ruchu w Polsce (liczne inspiracje literaturą ekspresjonistyczną oraz twórczością Mary Wigman i Kurta Joossa).

 

Dla Henryka Tomaszewskiego ruch był afirmacją życia, poszerzeniem egzystencji, uogólnieniem jej, a jednocześnie sumowaniem. Odczytując sztukę współczesną, jako przykład dewaluacji słowa – kryzysu funkcji reprezentatywnej języka na rzecz fatycznej i symbolicznej, w ruchu widział możliwość ominięcia drażliwości słowa oraz szansę na przekazanie tego,(…) czego słowo ukazać się lęka.

 

Pantomima Henryka Tomaszewskiego to znacząca modyfikacja klasycznej pantomimy; polegająca głównie na wprowadzeniu gry zespołowej, symbolicznego i abstrakcyjnego operowania ciałem, oderwania go od mimetyzmu na rzecz ukazywania stanów i procesów wewnętrznych postaci/człowieka, jako najwyższego momentu stworzenia. Wprowadził do pantomimy słowo i rekwizyt, za co często był krytykowany. On sam nie traktował pantomimy ortodoksyjnie; widział w niej taką konwencję teatralną, która jest w ciągłym procesie, formułę teatru poszukującą i otwartą na inne formy wyrazu.

 

Podstawą pełnospektaklowych choreodramów Tomaszewskiego była przede wszystkim literatura. Jednak nie przekładał on linearnie tekstu na ruchu, ale poszukiwał asocjacji w obrazach, które tworzą się podczas lektury. Na scenę przeniósł takie utwory, jak: Woyzec Georga Büchnera, Die vertauschten Kӧpfe. Eine indische Legende Tomasza Manna, Die Kaiserin von Neufundland Franka Wdekinda, Hamlet oraz Sen nocy letniej Williama Shakespeare’a, Bachantki Eurypidesa, Teoremat Pier Paolo Pasoliniego, Cardenio und Celinde Andreasa Gryphiusa, Legenda Stanisława Wyspiańskiego, Te Deum i Der Tod enier Puppe Ferdinanda Brucknera.

 

Od 2006 roku Wrocławski Teatr Pantomimy nosi imię Henryka Tomaszewskiego.