Zjawisko nieczytelności, związanej z pismem, stanowi część naszej codziennej egzystencji. Większości z nas zdarzyło się w życiu wykonanie notatki nieczytelnej nawet dla nas samych, prawie każdy z nas doświadczył niemożności odczytania bazgrołów innej osoby lub natrafił na system znaków, którego nie był w stanie zrozumieć. Co wtedy czujemy: poirytowanie, bezsilność, bezradność? A może w tym osobliwym stanie, gdy tak pożądany sens bezpowrotnie nam umyka, odkrywamy percepcję innego rodzaju, gdy pismo staje się materialnym zjawiskiem samym w sobie, frapującym ornamentem lub kodem bez informacji?
Mamy więc do czynienia z zapisami, które są widzialne, ale nieczytelne. Stają się dekoracyjną i splątaną linią, irytującą odbiorców swoją nieczytelnością, lub znakami, przypominającymi litery jakichś nieznanych, enigmatycznych alfabetów (Andrzej Szewczyk, Jan Tarasin, Franciszek Orłowski, Antoni Starczewski). Nawiązując do kształtów liter i słów, przewrotnie sugerują, że niosą sens, a tymczasem tej funkcji się uchylają. Nie przekazują sensu w sposób dosłowny, lecz rozmywają się w bazgroły, nawarstwiają się na siebie, zwielokrotniają w odbiciach, niosąc nowe niedosłowne sensy (Brigitte Kowanz, Navid Nuur, Ireneusz Pierzgalski, Jan Berdyszak, Andrzej Leśnik…).
Nieczytelny zapis nie należy bowiem do żadnego miejsca i porządku: jego istotą jest niestabilność, która uruchamia myślenie o tym, co wymyka się jednoznacznym określeniom. Gra z naszymi nawykami kulturowymi oraz z matrycami pisma i liter, które nosimy w pamięci. Wytrąca nas z pewności i otwiera na nieoczekiwane. Na wystawie w galerii Art Stations zostaną pokazane prace aż ośmiu artystów z Kolekcji Grażyny Kulczyk, wiele z nich będzie można zobaczyć po raz pierwszy w Polsce.
kuratorka: dr hab. Marta Smolińska, prof. UAP
