Antykoncepcja stosowana jest przez wiele osób w celu świadomego planowania rodziny i zapobieganiu ciąży. Wśród wielu rodzajów środków antykoncepcyjnych jedne mają wyższą, a drugi niższą skuteczność. Do najbardziej efektywnych metod bez wątpienia należy antykoncepcja hormonalna. Metoda ta, jeśli jest stosowana w odpowiedni sposób jest w pełni bezpieczna dla zdrowia i w skuteczny sposób pomaga zapobiegać ciąży.
Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja hormonalna ma na celu kontrolę płodności u kobiet. Poprzez dostarczenie do organizmu syntetycznie wytworzonych hormonów, kobieta hamuje owulację oraz zapobiega zapłodnieniu. Do metod antykoncepcji hormonalnej zaliczamy:
- tabletki antykoncepcyjne,
- implanty podskórne,
- krążki dopochwowe,
- wkładki domaciczne,
- zastrzyki,
- plastry antykoncepcyjne.
Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych
Istnieją cztery podstawowe rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. Podstawowa różnica pomiędzy nimi to zwartość hormonów w poszczególnych typach. Konkretny typ należy dobrać w konsultacji z lekarzem ginekologiem na podstawie aktualnych badań, wywiadu dotyczącego potrzeb oraz wieku. Podstawowe grupy tabletek antykoncepcyjnych to:
- jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne - Są one również nazywane minipigułkami. Zaleca się je kobietom karmiącym piersią. Nie powodują one zahamowania owulacji. Przyjmuje się je codziennie, a opakowanie zawiera 28 tabletek, ponieważ taka jest średnia długość cyklu kobiet.
- dwuskładnikowe jednofazowe tabletki antykoncepcyjne - Jest to najpopularniejszy rodzaj tabletek antykoncepcyjnych. Opakowanie zawiera zazwyczaj 28 tabletek , jednak tylko 21 z nich jest aktywnych, pozostałe 7 to placebo. Nie trzeba go przyjmować, jednak pozwala ono na łatwiejszą kontrolę dni, w których bierzemy antykoncepcję. Dzieje się tak ponieważ widzimy na lisku czy danego dnia została przyjęta tabletka.
- dwuskładnikowe dwufazowe tabletki antykoncepcyjne - Przyjmowanie tego typu tabletek najczęściej dzieli się na dwa etapy. W każdym z etapów przyjmowane są inne hormony. W pierwszym są to estrogeny, a w drugim progestageny. W celu łatwiejszej kontroli, tabletki o różnych hormonach posiadają najczęściej inny kolor.
- dwuskładnikowe trójfazowe tabletki antykoncepcyjne - W tego typu antykoncepcji tabletki są podzielone na trzy kolory w zależności od stężenia hormonów (estrogenów i progestagenu) w kolejnych etapach.
Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych
Do wyznaczania skuteczności metod antykoncepcji używa się tzw. wskaźnik Pearla (indeks Pearla). Mówi on o szacowanym ryzyku zajścia w ciążę podczas stosowania danej metody antykoncepcji zgodnie z zaleceniami. Indeks ten wyznacza się poprzez przemnożenie przez 1200 stosunku nieplanowanych zajść w ciążę, do liczby cykli miesięcznych. W praktyce oznacza to ilość nieplanowanych ciąż przez rok, wśród 100 kobiet regularnie współżyjących. Metody o najwyższej skuteczności powinny posiadać wskaźnik na poziomie 2 i niższym. Oznacza to, że wśród 100 kobiet regularnie współżyjących przez rok, 2 lub mniej zaszły w ciążę.
Dla tabletek antykoncepcyjnych jednofazowych wskaźnik Pearla mieści się w zakresie 0,2-0,5. Z kolei dla tabletek antykoncepcyjnych dwufazowych wynosi on 0,7.
Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe
Tabletki tego typu w swoim składzie zawierają jedynie progestagen. Jest to syntetyczny odpowiednik progesteronu. Ich działanie ogranicza się do zahamowania jajeczkowania, oraz do zwiększenia lepkości śluzu znajdującego się w szyjce macicy. Skutkuje to mniejszą przepuszczalnością plemników oraz uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki w macicy.
Metoda ta wymaga wysokiej systematyczności. Jest ona szczególnie polecana kobietom karmiącym. Tabletki te w przeciwieństwie do dwuskładnikowych nie zawierają estrogenu (hamuje on laktację).
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe
Tabletki dwuskładnikowe antykoncepcyjne zawierają z kolei dwa rodzaje hormonów. Są to progestagen oraz estrogen. Każdy z nich pełni inną funkcję i tak progestagen odpowiada za zahamowanie jajeczkowania raz zmniejszenie przepuszczalności śluzu. Powoduje to utrudnienie przemieszczenia komórki jajowej do macicy, jak również uniemożliwia jej zagnieżdżenie w przypadku zapłodnienia. Estrogen z kolei zatrzymuje dojrzewanie pęcherzyka już w jajniki.
Wszystkie tabletki jednofazowe posiadają taki sam skład, natomiast w dwu- i trójfazowych jest on zmienny w zależności od fazy cyklu.
Metoda ta nie jest wskazana dla osób z nadwagą, otyłością oraz z cukrzycą. Kobiety te mogą jednak z powodzeniem stosować tabletki jednoskładnikowe.
Źródło: Tabletki Antykoncepcyjne - Medyk Online stan 14.05.2020
