Kultura bezsprzecznie kojarzy się z potrzebami duchowymi człowieka, których zaspokojenie nigdy nie znajdowało się na pierwszym miejscu. To niestety ma proste przełożenie na finansowanie działań kulturalnych – jeśli państwo ma do wyboru przeznaczyć środki na zdrowie bądź kulturę, zawsze wybierze to pierwsze. Kultura jest jednak niezwykle ważną dziedziną życia, która szczególnie istotną rolę odgrywa w budowaniu wspólnoty, a także w rozwoju cywilizacyjnym społeczeństwa. Znaczenie kultury docenia Unia Europejska, która przeznacza specjalne fundusze zarówno na ochronę dziedzictwa kulturowego krajów członkowskich, jak i rozwój ich zasobów kulturalnych.
Dotacje unijne na kulturę – najważniejsze informacje
W aktualnie obowiązującym budżecie na lata 2014-2020 Polska otrzymała dość pokaźny zastrzyk pieniędzy z Unii Europejskiej na dofinansowanie działań związanych z kulturą. Są one udostępnione w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a dokładnie VIII osi priorytetowej „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury”. Ich rozdysponowanie nadzoruje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Otrzymane z Unii Europejskiej środki mogą być przeznaczone na następujące cele:
- renowację zabytków wraz z ich otoczeniem,
- konserwację zabytków ruchomych (np. dzieł sztuki, pamiątek historycznych, numizmatów, rękodzieła ludowego, -
materiałów bibliotecznych itp.),
- konserwację zabytkowych ogrodów i parków,
- przebudowę lub rozbudowę instytucji kultury (np. teatrów, muzeów),
- cele kulturalne realizowane przez szkoły i uczelnie artystyczne.
W praktyce dotacje unijne na kulturę są rozdzielane zarówno na poziomie krajowym, jak i w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych i trafiają przede wszystkim na ochronę zabytków oraz cele związane z szeroko rozumianą infrastrukturą kulturalną. Beneficjentami dotacji są instytucje kultury, organizacje pozarządowe, samorządy terytorialne, czy kościoły i związki wyznaniowe. Warto także wspomnieć o programie szczególnym, jakim jest program „Kreatywna Europa”.
Program „Kreatywna Europa”
Ten unijny program wsparcia kultury powstał w celu wsparcia projektów promujących europejską kulturę, a dokładnie jej różnorodność oraz dziedzictwo. Na dofinansowanie mogą liczyć podmioty działające w obszarze kultury, sztuki audiowizualnej (mediów) oraz branży kreatywnej.
Program obejmuje trzy komponenty: media, kulturę oraz część międzysektorową. Jeśli chodzi o komponent „kultura”, o dotacje unijne mogą ubiegać się zarówno prywatne, jak i publiczne instytucje, a także inne podmioty operujące w dziedzinie kultury i branży kreatywnej. Granty na kulturę przyznawane są w 4 obszarach:
- projekty współpracy europejskiej – dotyczą one organizowania międzynarodowych wydarzeń kulturalnych,
- projekty związane z tłumaczeniem europejskich dzieł literackich,
- projekty związane z promocją młodych artystów na arenie międzynarodowej,
- projekty realizowane przez międzynarodowe sieci współpracy kulturalnej.
Warto też wiedzieć, że polska kultura może liczyć na finansowe wsparcie nie tylko Unii Europejskiej. Więcej na temat różnorodnych form wsparcia projektów związanych z kulturą można uzyskać choćby na stronie firmy, która na co dzień zajmuje się pomocą w pozyskiwaniu tego rodzaju funduszy - subitoadvising.pl/oferta/kultura. Okazuje się, że możliwości jest wiele.
Dofinansowanie różnych projektów kulturalnych oferuje przede wszystkim Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – w katalogu dotacji są m.in. dotacje celowe dla instytucji kultury czy granty dla bibliotek. Równie ciekawą alternatywą dla dotacji unijnych są fundusze norweskie, których celem jest wsparcie finansowe projektów związanych z wymianą kulturalną między Polską a krajami-darczyńcami, którymi są Norwegia, Islandia oraz Liechtenstein.
Jak uzyskać dotację na kulturę?
Mało kto sobie zdaje sprawę, jak wiele polskie instytucje kultury zawdzięczają dodatkowym funduszom z Unii Europejskiej. To właśnie dzięki dotacjom muzea mogą oferować nowoczesny sposób prezentowania swoich zbiorów (interaktywne wystawy), teatry proponować widzom nowe, wygodne widownie, a zakurzone i zaniedbane zabytki zachwycać swoim przywróconym blaskiem w wyniku prac konserwatorskich. Środki unijne wspierają także mnóstwo ciekawych wydarzeń kulturalnych, takich jak wystawy czy koncerty, które bez zastrzyku gotówki być może nigdy by się nie odbyły.
Pozyskanie dotacji nie jest łatwe, ponieważ wymaga dopełnienia skomplikowanych formalności związanych choćby ze szczegółowym zaplanowaniem projektu pod względem finansowym. Wiele instytucji kultury nie dysponuje odpowiednim zapleczem, by samodzielnie przygotować wniosek o dotacje unijne, dlatego chętnie korzysta z pomocy fachowców. Doświadczone firmy doradcze oferują w tym zakresie bardzo szeroką pomoc – od analizy możliwych źródeł finansowania, przez kompleksowe przygotowanie wniosku, po rozliczenie projektu. Ich działania skupiają się na osiągnięciu konkretnych efektów, co w połączeniu z wiedzą i doświadczeniem w naturalny sposób znacząco zwiększa szanse na otrzymanie tak bardzo potrzebnych środków.
