Temat zaburzeń i chorób psychicznych pojawia się w literaturze coraz częściej i wcale nie chodzi jedynie o literaturę naukową. Oto kilka powieści młodzieżowych, w których porusza się wyżej wymienione zagadnienie.
Dziewczyna w rozsypce
Już od pierwszych stron wiadomo, że z główną bohaterką, Charlie, jest coś nie tak. Dziewczyna nie mówi, ale nie dlatego, że jest niema. Postanowiła, że nie będzie się odzywać. W wyniku traumatycznych przeżyć dziewczyna trafia do ośrodka, w którym leczy się inne kobiety z różnych dolegliwości psychicznych. Charlie cierpi na różne rzeczy – okalecza się, nie mówi, zdiagnozowano u niej również zespół stresu pourazowego. Jednak najmocniejszym punktem powieści jest to, jak dziewczyna radzi sobie po wyjściu z ośrodka. Obserwujemy jej zachowanie wśród innych i widzimy, z czym musi się zmagać. Powrót na łono społeczeństwa nie jest łatwy – nie tylko ze względu na „przerwę” i dotychczasowe doświadczenia dziewczyny, lecz także na cały szereg pokus, które mogą spowodować, że Charlie wróci do dawnych nawyków.
W tej powieści główna bohaterka, Jess, również ma problem z okaleczaniem się. Jednak rany to nie jedyne, z czym musi się zmierzyć. Okazuje się, że jej zaburzenia są o wiele bardziej rozwinięte. Niepohamowana agresja, niczym nieusprawiedliwiona, a także fakt, że dziewczyna myli bliskość i uczucia z seksem, są tylko częścią jej zmartwień. Niestety, sama powieść nie jest najlepsza. Autorka chyba nie mogła się zdecydować, na co położyć nacisk i ostatecznie wybrała sferę uczuciową zamiast pokazać, jak bohaterka zmaga się ze swoją chorobą, na czym polega terapia, jak Jess się zmienia. Niemniej ciągłe wybuchy i brak logicznego zachowania głównej bohaterki sprawiają, że można zobaczyć, jak osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą się zachowywać.
Głębia Challengera
Książka porusza trudny temat chorób psychicznych. Pokazuje, jak działa umysł osoby chorej. Jest tym bardziej poruszająca, że choroba dotyka młodego człowieka. Caden zmaga się z różnymi wyobrażeniami, lękami, zwidami, które zaburzają jego ocenę rzeczywistości. W pewnym momencie nie do końca wiemy, co jest wytworem jego wyobraźni, a co prawdą, on sam też ma z tym problemy. Te dwa światy, na początku dość mocno wydzielone, zaczynają się mieszać, granica robi się nieostra. Czytelnik widzi, jak trudne jest to dla rodziców i znajomych Cadena, on sam jednak nie zdaje sobie z tego sprawy.
Głębia Challengera to powieść nie tylko dla młodzieży. Choć główny bohater jest młodym chłopakiem, licealistą, nie oznacza to, że tylko nastolatkowie mogą po nią sięgać. To przede wszystkim pozycja, która pokazuje, co dzieje się z człowiekiem, którego dotyka choroba psychiczna. W rozdziale Od autora Shusterman przyznaje, że napisał tę książkę, bo jego syn sam doświadczył czegoś takiego. Mężczyzna chciał nie tylko przybliżyć ten problem – choroby psychiczne dotykają coraz więcej ludzi – lecz także dać pocieszenie tym, którzy muszą patrzeć, jak ich bliscy się męczą. To powieść trudna, która na początku wydaje się nieźle pokręcona, lecz z każdą kolejną stroną zmusza nas do zastanowienia się nad obecnym światem, naszym życiem i spojrzeniem zupełnie inaczej na niektóre sprawy.
Żółwie aż do końca
Aza nie jest zwykłą dziewczyną. Cierpi na pewne zaburzenia psychiczne, które nazywa czasem demonem. W jej głowie ciągle pojawiają się myśli dotyczące tego, że zachoruje i umrze. Jak na nastolatkę jest to dość dziwne zmartwienie, mimo to Aza nie może przestać o tym myśleć. Ciągle też robi wszystko, by ustrzec się od ewentualnej choroby – dlatego też stale dezynfekuje rękę, myśli o bakteriach i obsesyjnie czyta artykuły na temat schorzeń.
To jedna z tych powieści, która pozwala „zajrzeć” do głowy osoby chorej i jest to naprawdę cenne i pouczające doświadczenie. Podobnie jak u Shustermana, tak i u Greena możemy porównać zachowanie w życiu „realnym” z tym, co dzieje się w głowach osób z zaburzeniem.
Wymyśliłam cię
Wymyśliłam cię to kolejna pozycja młodzieżowa, w której porusza się zagadnienie chorób psychicznych wśród młodych ludzi. Powoli przestaje to być temat tabu, coraz głośniej mówi się o depresji, samobójstwach, presji ze strony otoczenia, o wszystkim tym, z czym często muszą radzić sobie młodzi ludzie. Temat choroby psychicznej – który przedstawiony jest nie kontrowersyjnie, lecz powiedziałabym dość łagodnie – to tylko ułamek tego, co znajdziemy w powieści, niemniej jednak nie zepchnięto go na margines.
