Kim jest Thomas Pynchon? W zasadzie nie jest to takie łatwe pytanie. Autor skutecznie ukrywa się przed mediami od początku swojej kariery. W internecie można znaleźć tylko kilka jego zdjęć, pochodzących jeszcze z czasów studenckich, a nieliczne informacje co do biografii pochodzą prawie wyłącznie z jego własnych tekstów. Narosła wokół niego legenda ma swoje odzwierciedlenie w dokumencie Thomas Pynchon: A Journey Into the Mind of P., w którym fani – czy wręcz fanatycy – z iście spiskowym zacięciem mówią o poszukiwaniu śladów za jego osobą. Brytyjski pisarz Salman Rushdie powiedział o nim: „Thomas Pynchon wygląda dokładnie jak Thomas Pynchon wyglądać powinien. Jest wysoki, nosi flanelowe koszule i niebieskie jeansy. Ma fryzurę a'la Albert Einstein i przednie zęby jak Królik Bugs”.
Krytyk Harold Bloom zaliczył Pynchona do czwórki najważniejszych, współczesnych pisarzy amerykańskich, w której znaleźli się też Philip Roth, Cormac McCarthy i Don DeLillo. W swojej skomplikowanej i zawiłej twórczości Pynchon wykorzystuje szeroki wachlarz wątków związanych z kulturą, historią, postępem cywilizacyjnym, czy nauką i technologią, wszystko to przedstawiając ze swojej charakterystycznej, mocno zaskakującej perspektywy. W tym pisarstwie nie brakuje zacięcia parodystycznego i satyrycznego, czego przykładem jest nowela 49 idzie pod młotek (oryg. The Crying of Lot 49).
,Małe wprowadzenie: Pani Edypa Maas, po powrocie do domu z „Tupperware party” natrafia na nieoczekiwaną niespodziankę – została wyznaczona na wykonawczynię testamentu jej byłego kochanka, Pierce'a Inverarity'ego, bogatego i tajemniczego magnata nieruchomości. Sytuacja jest co najmniej niecodzienna. Szczególnie dla kogoś będącego zwyczajną panią domu, młodą mężatką z Kalifornii i republikanką. Sama Edypa już od początku kwestionuje swoje zdrowie psychiczne reflektując nad dawnym związkiem. Fabuła zaczyna się od jej starań o rozwiązanie kwestii spadku, jednak wszystko się zmienia, kiedy nieoczekiwanie i zupełnie przypadkowo wychodzi na wierzch sprawa domniemanej konspiracji związanej z podziemną organizacją pocztową.
Czy dzisiaj taka postać wstawiona w strukturę powieści detektywistycznej wprawiłaby nas w zdziwienie? Prawdopodobnie nie, ale trzeba na to spojrzeć z perspektywy okresu, w jakim 49 idzie pod młotek zostało napisane. Pynchon doskonale wiedział, co robi, zestawiając Edypę z archetypem detektywa rozwiązującego zagadkę kryminalną. W USA lat 60, gdzie seksizm i tradycyjne podejście do roli płci miały się jeszcze bardzo dobrze, zbierająca poszlaki wielkiego, sięgającego dalekiej historii spisku pani domu była co najmniej kontrowersyjną postacią. I jest to pierwszy, ważny element określający cały charakter powieści – łamiącej wszelkie znane konwenanse historii detektywistycznej.
Pynchon parodiuje i wykpiwa wszystko, co związane z amerykańskim społeczeństwem, popkulturą, historią, nauką etc. Wyżej wspomniani chłopacy, wystylizowani na Beatlesów to jedno – zresztą muzyka jest istotnym elementem dla twórczości autora, co widać chociażby w tekstach piosenek przewijających się przez powieść. Yoyodyne, koncern zbrojeniowy będący jedną z własności Pierce'a jest satyrą na korporacyjne monolity i ich wpływ na kulturę. Jednym z kluczowych elementów fabuły jest parodia jakobińskich tragedii zemsty, Zemsta Kuriera. Pojawia się w niej nazwa „Trystero”, która przykuwa uwagę Edypy, jako że oznacza podziemną organizację, na której ślady już wcześniej się natknęła. Owa sztuka wypełniona jest scenami takimi jak wystrzeliwanie owcy z działa, kardynał zmuszony do poświęcenia Szatanowi kielicha własnej krwi, orgie, sztyletowania i wszelkie inne przejawy przemocy. Cała sztuka przedstawiona jest jako bezładny ciąg absurdalnych wątków, co stanowi pewną analogię do samej powieści. Jak zauważa jedna z postaci, sztuka przywodzi na myśl „pisaną białym wierszem wersję przygód Strusia Pędziwiatra”.
Entropia pozostała jednym z głównych elementów praktycznie wszystkich dzieł Pynchona – nie inaczej jest w przypadku 49 idzie pod młotek. Wspomniane wyżej chaotyczna sztuka Tragedia kuriera oraz demon Maxwella są tylko jednymi z poszlak, nakierowujących nas na to pojęcie. W trakcie rozwoju fabuły, Edypa natrafia na coraz więcej wskazówek dotyczących „Trystero”, jednak wyjaśnienie tej zagadki zdaje się coraz bardziej od niej oddalać – tajemnice się mnożą zamiast rozwiązywać, do tego towarzyszy jej poczucie wyobcowania i potęgującej się paranoi. Moglibyśmy się spodziewać, że pod koniec natrafimy na zaskakujący i decydujący zwrot fabularny. Niestety, Pynchon nie daje nam tej satysfakcji. Skonfundowanie trwa dalej, a entropia wygrywa. Autor bezpardonowo igra sobie z tradycyjnym ujęciem historii detektywistycznej, które, chociażby w różnych ujęciach, lecz przedstawia nam ostateczne rozwiązanie. W świecie wykreowanym przez Pynchona nic nie jest jednoznaczne i przejrzyste. Czytelnik w tym wypadku zdaje się być Edypą, która prosząc dr. Hilariusa o „wybicie jej z głowy tej fantazji” słyszy w odpowiedzi, aby „trzymała ją”, bo „cóż innego może ci być dane?”
Te dwa elementy fabuły 49 idzie pod młotek stanowi o jej postmodernistycznym charakterze: ogólne szczegóły o satyrycznym i humorystycznym wydźwięku oraz entropiczne ujęcie narracji i fabuły. Zestawiając je ze sobą, otrzymujemy swoiste „krzywe zwierciadło” w którym typowa historia detektywistyczna nabiera zupełnie nowego wymiaru. W swoim czasie był to prawdziwy przełom; w późniejszych dziełach Pynchon dalej wykorzystywał i bawił się konwencją detektywistyczną, co także miało różne natężenie. Wada ukryta (powieść znana chociażby dzięki swojej adaptacji z 2014 roku w reż. Paula Thomasa Andersona) jest prawdopodobnie najbardziej klasycznym w twórczości autora potraktowaniem kryminału, jednak też nie pozbawionym m.in. śladów entropii. Pynchon, podobnie jak wielu innych pisarzy postmodernistycznych, wyprowadził schematy literatury popularnej z domeny mainstreamu i nadał im zdecydowanie bardziej zawikłany, lecz też wyrafinowany i ekscytujący charakter; cytując samego Pynchona,
Why should things be easy to understand?
