Co się stanie, gdy pani każe klasie podzielić się – w ramach podtrzymywania schematów – na chłopców i dziewczynki?
To książka niezwykle aktualna. Książka potrzebna. Jedna z tych, które pozwalają mieć nadzieję, że literatura uczy. I że jej dydaktyzm nie musi wcale opierać się na powtarzaniu baśniowych schematów ani na utartych alegoriach. Nie musimy stwarzać wzorców, ale mówić, że można poza nie wyjść. Szczególnie dziś, w obliczu mnożących się porad i wskazówek, nakazów i zakazów; gdy dążenie do satysfakcji zbyt często utożsamia się z osiąganiem narzucanego wzorca.
Kim jest ślimak Sam?
Przede wszystkim: ślimakiem. I jak wiele lądowych ślimaków nie ma określonej płci, a może konkretniej: jest hermafrodytą. Takim uczyniła go natura. To naturalne. Podobnie jak to, że marmozety i tamaryny uprawiają poliandrię, a wargacze zmieniają płeć; a czarnym łabędziom zdarza się życie w parach jednopłciowych. Natura nie uczyniła swych dzieci jednorodnymi. Natura zda się lubić różnorodność.
Po drugie: uczniem. Kiedy go poznajemy ma po raz pierwszy iść do szkoły. To dla bohatera duże wydarzenie. Jak dla większości dzieci. I dla większości dzieci ważne jest, jak na ich obecność w szkole zareagują rówieśnicy.
Kim jest ślimak Sam? to aktualna i potrzebna książka, która podejmuje trudny temat akceptacji inności. To nowoczesna bajka odpowiadająca na potrzeby dzieci, które coraz częściej mają problemy z akceptacją inności tak u drugiego człowieka, jak i u samych siebie.
Kto zaś uzna, że ten problem nie istnieje, że to tylko pusta opowiastka, to najwyraźniej nie wie, co się dzieje w szkołach i nie słyszał o samobójstwie Dominika z Bieżunia.
Zapytajcie więc siebie, kim jest Sam. I pod żadnym pozorem nie zmieniaj tego na pytanie: kim Sam według mnie powinien być? Książka Marii Pawłowskiej i Jakuba Szamałka to dobra lektura dla dzieci oraz rodziców. Książka do wspólnej lektury i impuls do ważnych rozmów.
Kim jest Sam?
Maria M. Pawłowska, Jakub Szamałek
Krytyka Polityczna, Warszawa 2015
----------------------------------------------
wykorzystano ilustracje Katarzyny Boguckiej
