Cykl spotkań i debat z pisarzami, artystami i intelektualistami z krajów Europy Wschodniej.
Jedną z największych przeszkód w rozwijaniu współpracy kulturalnej, przezwyciężeniu barier kulturowych i pokonaniu stereotypów na temat kultur państw Europy Wschodniej jest bariera językowa. Podczas gdy ta bariera nie jest większym zagrożeniem dla innych obszarów praktyk kulturowych (muzyki, sztuk wizualnych), rzutuje ona przede wszystkim na recepcję literatury, a także na szeroko rozumianą sferę wymiany idei. W tym roku chcemy położyć nacisk przede wszystkim na rozmowy o Ukrainie.
W ramach cyklu odbędą się również spotkania z artystami biorącymi udział w Festiwalu, podczas których będzie można porozmawiać na temat ich doświadczeń, refleksji i inspiracji.
Kurator: Andrij Saweneć
Konstanty Usenko (ur. 1977 w Warszawie) — wiolonczelista, muzyk wielu zespołów punkowych, nowofalowych i industrialnych (The Leszczers, Najakotiva , Super Girl Romantic Boys, 19 Wiosen), autor tekstów piosenek, producent, didżej, dziennikarz współpracujący m.in. z pismem "Lampa". Od dzieciństwa zawieszony pomiędzy Polską i Rosją. Później także organizator tras koncertowych polskich zespołów w Rosji i rosyjskich w Polsce. Obecnie mieszka na berlińskim Kreuzbergu. „Oczami radzieckiej zabawki” to jego debiut pisarski.
Rafał Księżyk (ur. 1970) – dziennikarz i krytyk muzyczny. Od początku lat dziewięćdziesiątych współtworzył oblicze rodzącej się wówczas nowej prasy muzycznej i popkulturowej. Współautor autobiografii Tomasza Stańki „Desperado” (2010), Roberta Brylewskiego „Kryzys w Babilonie” (2012) oraz Tymona Tymańskiego ADHD (2013). Autor eseju „23 cięcia dla Williama S. Burroughsa” (2013). Jest redaktorem naczelnym magazynu „Playboy”. O muzyce pisywał m.in. na łamach „Brumu", „Machiny", „Jazz Forum”.
Chrystyna Berdynskych - dziennikarka, aktywistka społeczna. Przez 6 lat pracowała w ukraińskim tygodniku społeczno-politycznym „Korrespondent”. W roku 2012 zajęła I miejsce w drugiej edycji konkursu „Reporterzy dla Reporterów” dla dziennikarzy z krajów Partnerstwa Wschodniego. Odeszła z „Korrespondenta” w związku ze zmianą polityki redakcyjnej czasopisma spowodowaną zmianą właścicieli w listopadzie 2013 r., w przededniu pierwszych protestów studenckich. W dniu 1 grudnia 2013 r. zainicjowała projekt „JeLudy – Maidaners” (https://www.facebook.com/maidaners), prezentujący sylwetki i rozmowy z uczestnikami Majdanu i mieszkańcami Wschodu i Południa Ukrainy. W maju 2014 r. została laureatką nagrody im. Ołeksandra Krywenki „Za postęp w dziennikarstwie”.
Ołeksandr Bojczenko - krytyk, tłumacz, literaturoznawca i eseista, doktor nauk humanistycznych. Wykładał na Czerniowieckim Uniwersytecie Narodowym im. Jurija Fedkowycza, koordynował działalność Bukowińskiego Centrum Badań Humanistycznych. Był współzałożycielem i współredaktorem czasopisma środkowoeuropejskiego „Potyah 76” („Pociąg 76”). W 2012 r. koordynator okolicznościowego festiwalu Dni Schulza w Czerniowcach w 120. rocznicę urodzin i 70. rocznicę śmierci pisarza. Kolumnista tygodnika „Krajina”, portalu zbruc.eu oraz wydawanego w Pradze miesięcznika „Ukrajinśkyj Żurnał”. Kilkakrotny stypendysta programu Gaude Polonia Ministra Kultury RP. Wydał zbiory esejów „Szczos na kształt szatokua” (2003, nagroda „Książka Roku”), „Szatokua plus” (2004), „Aby knyżka” (2011), „Moji sered czużych” (2012). Tłumacz utworów m.in. Leszka Kołakowskiego, Andrzeja Stasiuka, Olgi Tokarczuk, Daniela Odiji, Marka Hłaski.
Iza Chruślińska - publicystka, zaangażowana na rzecz współpracy polsko-ukraińskiej. Absolwentka pedagogiki UW oraz studiów III cyklu w Institut National des Langues et Civilisations Orientales w Paryżu. W latach 2007–2008 koordynowała Plan Działań Rady Europy i Unii Europejskiej w dziedzinie mediów dla Ukrainy. Współpracuje z „Przeglądem Politycznym”, „Nową Europą Wschodnią” oraz kijowskim środowiskiem „Ducha i litery”. Publikowała m. in. w „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Więzi”, „Dialogu” oraz w czasopismach ukraińskich. Zawodowo związana z Fundacją Solidarności Międzynarodowej. Członkini Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą. Autorka wywiadu rzeki „Była raz Kultura. Rozmowy z Zofią Hertz” (1994, 2003) oraz Jarosławem Hrycakiem „Ukraina. Przewodnik Krytyki Politycznej” (2009). Opublikowała także tom wywiadów z ukraińskimi i polskimi intelektualistami „Wiele twarzy Ukrainy” (2005, wspólnie z Piotrem Tymą) oraz również z Piotrem Tymą w j. ukraińskim tom wywiadów poświęconych relacjom ukraińsko-żydowskim „Diałohy porozuminnia. Ukrajinśko-jewrejśky wzajemyny” (2011). W 2013 r. nakładem Kolegium Europy Wschodniej ukazała się książka „Ukraiński palimpsest” – Oksana Zabużko w rozmowie z Izą Chruślińską (w kwietniu 2014 ukazał się ukraiński przekład tej książki). Mieszka w Warszawie.
Wołodymyr Danyłenko - prozaik, krytyk i badacz literatury, producent projektów literackich, doktor nauk humanistycznych. Ideolog i jeden z przedstawicieli tzw. żytomierskiej szkoły prozy. Absolwent filologii ukraińskiej Żytomierskiego Instytutu Państwowego im. Iwana Franki. Pracował jako dziennikarz, kierował Wydziałem Kultury w Urzędzie Miasta Żytomierz. W latach 1998–2000 był redaktorem czasopisma „Słowo i Czas” Instytutu Literatury Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. W latach 2001–2006 pracował jako główny specjalista Sekretariatu Gabinetu Ministrów Ukrainy. Wydał kilka antologii współczesnej prozy ukraińskiej. Jako osobne książki opublikował m.in. zbiór opowiadań „Son iz dzioba stryża” (2006), powieści „Misto Tirowywan”, „Usypalnycia tarhaniw” (1999), „Dzeńky-breńky” (1997), „Gazeli bidnoho Ramzi” (2008), „Kochannia u styli baroko” (2011), „Kapeluch Sikorskoho” (2010), „Tini w majetku Tarnowskych” (2012) oraz zbioru esejów literaturoznawczych „Drwal na pustyni” (2008). Jego utwory w tłumaczeniach na język niemiecki zostały opublikowane w antologiach „Ein Rosenbrunnen” (1998), „Die Kürbisfürstin” (1999), „Die Stimme des Grases” (2000). Publikowany m.in. na łamach lubelskiego czasopisma „Akcent”. Mieszka w Kijowie.
Tadeusz Karabowicz - jeden z czołowych ukraińskich poetów w Polsce, krytyk literacki, literaturoznawca, tłumacz, badacz pogranicza polsko-ukraińskiego, doktor nauk humanistycznych. Absolwent UMCS, obecnie adiunkt w Zakładzie Filologii Ukraińskiej UMCS. Założył i prowadzi – wraz z żoną Aliną – Skansen Kultury Materialnej Chełmszczyzny i Podlasia w Holi. Założyciel i redaktor rocznika „Ukrajinśkyj literaturnyj prowułok” („Ukraiński Zaułek Literacki”) – najważniejszego ukraińskiego periodyku literackiego w Polsce. Debiutował na łamach „Kameny” w 1980 r. Opublikował kilkanaście tomów poetyckich i przekładów na język polski wierszy poetów ukraińskich (m. in. Emma Andijewska, Jurij Tarnawski, Roman Babował, Maria Rewakowicz, Bohdan Bojczuk, Ihor Kałyneć) oraz polskich (Jan Leończuk). Redaktor i tłumacz antologii poezji ukraińskiej Po tamtej stronie deszczu (1998). W 2001 r. wydał Poezje wybrane, w 2009 r. ukazał się obszerny jubileuszowy wybór wierszy „Uże weczir” („Już wieczór”). Autor m.in. monografii „Poezja Ihora Kałyncia jako współczesne wcielenie mitu o Mytusie: monografia twórczości” (1998), „Portret ze skrzydłem archanioła: o poezji Ihora Kałyncia” (2003), „Scalenie rozbitego świata. Twórczość literacka ukraińskich poetów emigracyjnych „Grupy Nowojorskiej”” (2008), „Dziedzictwo i tożsamość kultury ukraińskiej” (2012). Mieszka w Holi na Włodawszczyźnie.
Andrij Lubka – ur. 1987 w Rydze, poeta, prozaik, tłumacz, eseista, aktywista społeczny. Absolwent Narodowego Uniwersytetu Użhorodskiego, w latach 2006–2008 przewodniczący Parlamentu Studenckiego NUU. W roku 2006 był obserwatorem wyborów na Białorusi i uczestnikiem akcji protestów, za co spędził 15 dni w więzieniu. Laureat nagród literackich „Debiut” (2007) i „Kijowskie Laury” (2011). Stypendysta m.in. programu Gaude Polonia Ministra Kultury RP i Stowarzyszenia Willa Decjusza, uczestnik programów rezydencyjnych w Polsce, Łotwie i Austrii. Współkurator międzynarodowych festiwali literackich „Kijowskie Laury” i „Meridian Czernowitz”, uczestnik licznych festiwali literackich. Redaktor gościnny numeru specjalnego czasopisma „Tygiel Kultury” poświęconego kulturze ukraińskiej (2010). Autor tomików poetyckich „Osiem miesięcy schizofrenii” (2007), „Terroryzm” (2008), „Czterdzieści dolarów plus napiwek” (2012), zbioru esejów „Spać z kobietami” (2014). Tłumacz wierszy Bohdana Zadury (zbiór „Życie nocne”, 2012). W Polsce ukazała się książka jego opowiadań „Killer” w tłumaczeniu Bohdana Zadury (2013), w Austrii zbiór wierszy „Notaufname” (2012). Wiersze Lubki tłumaczono także na angielski, serbski, portugalski, rosyjski, białoruski, czeski.
Ołeh Łyszeha – ur. 1949 w Tyśmienicy, poeta, prozaik, tłumacz. Studiował anglistykę na Uniwersytecie Lwowskim, wydalony z ostatniego roku studiów za udział w drugim obiegu wydawniczym, w latach 1972–1988 objęty zakazem druku. Dopiero w roku 1989 wydał tomik poezji Wielki most. Karnie wcielony do wojska, służbę wojskową odbył w Buriacji, gdzie zainteresował się filozofią i literaturą chińską. Ten okres jego życia znalazł odzwierciedlenie w dramacie Druhu Li Bo, bracie Du Fu. Przetłumaczył na język ukraiński utwory m. in. Ezry Pounda, T. S. Eliota, H. D. Thoreau, D. H. Lawrence’a, Marka Twaina, Sylvii Plath. W latach 1997–1998 stypendysta programu Fullbrighta. Opublikował także tomiki „Śniegowi i ogniu” (2002), „Druhu Li Bo, bracie Du Fu” (2010), „Wielki most” (2012), „Zima w Tyśmienicy” (2014). Wybór jego wierszy „The selected poems of Oleh Lysheha” (2000) przetłumaczony przez Jamesa Brasfielda został uhonorowany Nagrodą Amerykańskiego PEN. W Polsce jego wiersze tłumaczyli Ola Hnatiuk, Leszek Engelking, Bogdan Zadura. Prowadzi styl życia blisko natury, uprawiał garncarstwo i rzeźbiarstwo w drewnie.
Romana Romanyszyn – ur. 1984 r., malarka, graficzka, ilustratorka, projektantka książek i szkła artystycznego. Absolwentka Państwowego Kolegium Sztuki Dekoracyjnej i Użytkowej im. I. Trusza we Lwowie i Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuk Pięknych (Katedra Szkła Artystycznego). Miała 7 wystaw personalnych w galeriach Ukrainy i Polski, uczestniczyła w ok. 30 wystawach grupowych w Ukrainie, Polsce, Bułgarii, Włoszech, Japonii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Laureatka Nagrody Konkursu Animacji „Srebrna Mucha” we Florencji (2004). Andrij Łesiw – ur. 1984 r., grafik, ilustrator projektant książek. Historyk sztuki, doktorant Instytutu Narodoznawstwa Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Absolwent Państwowego Kolegium Sztuki Dekoracyjnej i Użytkowej im. I. Trusza we Lwowie i Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuk Pięknych (Katedra Renowacji Dzieł Sztuki). Uczestnik ponad 20 wystaw grupowych w Ukrainie, Polsce, Bułgarii, Włoszech, Japonii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Romana i Andrij tworzą Art Studio Agrafka, na którego koncie jest 14 wydanych książek artystycznych. Są dwukrotnymi stypendystami programu Gaude Polonia Ministra Kultury RP (których pokłosiem są polsko-ukraiński wybór Wisławy Szymborskiej „Może to wszystko”, dwukrotnie wydany przez Wydawnictwo BoSz oraz projekt książki Danuty Wawiłow „Był Sobie Pewien Człowiek”). Laureaci m.in. Nagrody ХІІІ Narodowego Forum Wydawców we Lwowie (2006), Nagrody „Książka Roku” ХVІІІ Narodowego Forum Wydawców we Lwowie (2011), Odznaki Honorowej 23. Biennale Ilustracji w Bratysławie (2011), Odznaki „Sharjah Children’s Reading Festival” (2013, ZEA). Stworzone przez „Agrafkę” książki „Rękawiczka” i „Rzepka” trafiły do monachijskiego katalogu „Białe Kruki” IBBY w latach 2012 i 2013. Własna książka „Agrafki” „Gwiazdy i ziarenka maku” otrzymała nagrodę Bologna Ragazzi Award, kategorii Opera Prima na Międzynarodowych Targach Książki dla Dzieci i Młodzieży w Bolonii (2014).
Andrij Saweneć – ur. 1977 r. w Kornynie na Żytomierszczyźnie, tłumacz, badacz przekładu. Absolwent Żytomierskiego Instytutu Państwowego im. Iwana Franki (filologia ukraińska i angielska) oraz Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów. Doktor nauk humanistycznych, wykładał na anglistyce w Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi i na ukrainistyce na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. W czasie studiów opublikował tomiki poetyckie „Introspecto” (1996) i „Symwoł Sygmy” (1998). Autor monografii „Poezja w przekładzie: „ukraińska” Szymborska” (2006). Współredaktor „Raportu o stanie kultury i NGO w Ukrainie” (2013). Opublikował w swoich tłumaczeniach na język ukraiński wybory wierszy Wisławy Szymborskiej „Wersja wydarzeń” (2005) i „Może to wszystko” (2011, 2012) oraz „Poemat o mieście Lublinie” Józefa Czechowicza (2005). Tłumaczył ponadto poezję Stanisława Barańczaka, listy Jerzego Giedrojcia, eseje Józefa Łobodowskiego. Z angielskiego tłumaczył m.in. wiersze Emily Dickinson, Roberta Frosta, Jima Morrisona. Mieszka w Lublinie.
Łarysa Wenediktowa – choreografka, reżyserka, pedagog, performerka, kuratorka, blogerka. Studiowała balet, contemporary dance, contact improvisation, butoh w Rosji, Grecji, Niemczech, USA, Estonii, Słowacji, Polsce. Organizatorka Actual Dance Stage Festival (ADSF) w Kijowie. W 2001 roku zdobyła stypendium na staż w zakresie choreografii w American Dance Festival (USA) i w Polli Talu Art Center (Estonia). Wykładała contemporary dance na Międzynarodowym Uniwersytecie Słowiańskim. Aktywistka powołanej w 2012 r. Inicjatywy Samoobrony Pracowników Sztuki ІСТМ), założycielka projektu artystyczno-edukacyjnego „Performatywność”. Jako reżyserka współpracuje z teatrem Dmytra Bohomazowa „Wolna scena”. W 1999 r. założyła własny projekt – grupę artystyczną TanzLaboratorium, w której jest choreografką i performerką. TanzLaboratorium bierze udział w licznych festiwalach w Europie oraz projektów artystycznych w Ukrainie, USA, Polsce, Rosji, Austrii, Rumunii, Estonii, Serbii, Danii oraz rezydencji artystycznych w Niemczech i Ukrainie.
Łesia Chomenko – ur. w 1980 r. w Kijowie, malarka, kuratorka. Absolwentka Państwowej Średniej Szkoły Artystycznej im. T. Szewczenki w Kijowie (1998) i Narodowej Akademii Sztuk Pięknych i Architektury (2004). Rezydentka Centrum Sztuki Współczesnej (Kijów, 2005–2006) oraz Leipzig International Art Program (2008). Łączy indywidualną i grupową pracę twórczą – jest współzałożycielką i członkinią grupy R.E.P. (Rewolucyjna Eksperymentalna Przestrzeń) i kuratorskiego stowarzyszenia „Chudrada”. Miała personalne wystawy m.in. w Centrum Kultury „Mystećkyj Arsenał” (Kijów, 2007), Regina Gallery (Moskwa, 2006). Brała udział w licznych wystawach zbiorowych w galeriach White Box (Nowy York), DEPO (Stambuł), Кunstraum Мuenchen (Monachium), Feinkost Gallery (Berlin), Kunsthalle (Wiedeń), PinchukArtCentre (Kijów), w Zamku Ujazdowskim (Warszawa), Centrum Kultury Lublinie, Index – The Swedish Contemporarty Art Foundation (Sztokholm), na Węgierskim Uniwersytecie Sztuk Pięknych (Budapeszt), w Muzeum im. Iwana Honczara (Kijów) i in. Brała udział w Praskim Biennale i Biennale w Wenecji (2007). Nominowana do Nagrody PinchukArtCentre w latach 2009 i 2011 oraz do Nagrody Future Generation Art Prize i Nagrody Artystycznej im. Kazimierza Malewicza (2012). Mieszka i pracuje w Kijowie.
Tomasz Dostatni OP – dominikanin, założyciel Ośrodka Kultury Chrześcijańskiej w Pradze. Autor kilkudziesięciu programów telewizyjnych m. in: „Rozmowy w drodze”. Członek rady redakcyjnej czeskiego czasopisma teologicznego „Salve”. Pomysłodawca i prowadzący wile debat i konserwatoriów m.in.: „Przedsiębiorczość - kultura – religia”, cykl debat filozoficznych „Jak żyć” oraz „Debaty Dwóch Ambon”. Zaangażowany w ruch ekumeniczny, dialog z innymi religiami oraz dialog społeczny. Był członkiem międzyresortowego zespołu doradców przy premierze RP do spraw Polonii i Polaków za granicą. Jest członkiem rady Fundacji św. Wojciecha - Adalberta.
