Ilse AICHINGER: „Mój zielony osioł”

2 września ukaże się tom austriackiej pisarki Ilse Aichinger pt. Mój zielony osioł. Opowiadania, wiersze, słuchowiska. W pierwszym tak obszernym zbiorze twórczości austriackiej pisarki w Polsce znajdą się krótkie formy prozatorskie pochodzące z lat 1949-1964, utwory poetyckie i słuchowiska radiowe. To kolejna po wyborze wierszy Gottfrieda Benna pozycja wydana przez Biuro Literackie równolegle w serii Poezje oraz w ramach Kroki/Schritte pod redakcją Jacka St. Burasa. Autorami wyboru są Monika Schoeller i Dietrich Simon.

Precyzja językowa będąca postulatem autorki sprawiła, że tom był ogromnym translatologicznym przedsięwzięciem. Nad tą kolejną z serii przekładów Biura Literackiego pozycją pracowało trzydziestu pięciu tłumaczy! Jak zauważa Ryszard Wojnakowski – tłumacz wierszy Aichinger – „Niemczyzna jest znacznie ‘wdzięczniejsza’ dla potrzeb słowotwórczych niż język polski”. Jest to szczególnym wyzwaniem zwłaszcza, że autorka wprowadza do utworów neologizmy.

Różnorodność gatunkowa tekstów pozwala spojrzeć na pisarstwo Aichinger, w którym tak bardzo widoczny jest rys autobiograficzny, z szerokiej perspektywy. Czytelnik ma zatem możliwość wielopłaszczyznowego oglądu i interpretacji twórczości będącej bezpośrednim odzwierciedleniem doświadczeń Żydówki, która przeżyła Holokaust. Ma także okazję zmierzyć się z licznymi paradoksami. To zadanie, którego autorka nie próbuje bynajmniej ułatwić.

„Nadzieja i strach, powiązane dialektycznie, stały się dla mnie decydującymi doświadczeniami przez te wszystkie lata” – przyznaje Aichinger. I dodaje: „Szczęście na zasadzie kontry do egzystencji. A jeśli człowiek pisze, to kontruje i poprzez kontrowanie uczy się cierpliwości i na odwrót”. Takich dwubiegunowych napięć, z których rodzi się ta osobna dykcja, można znaleźć wiele we wszystkich dziewięciu częściach tomu.

Pisarstwo Aichinger cechuje się brakiem przypadkowości, zwięzłością (w szczególności w poezji) oraz surową dyscypliną językową. W centrum znajduje się zawsze słowo ze swoją mocą kreacyjną. „Słowa są jedyną rzeczą, dzięki której stwarzam sobie rzeczywistość” – mówi autorka w rozmowie z Britą Steinwendtner. I uzupełnia: „Najprędzej przychodzę na świat przez słowo, jeśli to rzeczywiście jest słowo, a nie gadanina”.

Ilse Aichinger urodziła się 1 listopada 1921 w Wiedniu. Jej rodzina ze względu na żydowskie pochodzenie była prześladowana przez nazistów. Aichinger debiutowała w 1945 tekstem Czwarta brama, w którym jako pierwsza austriacka pisarka opowiedziała o obozie koncentracyjnym. Trzy lata później wydała pierwszą (i ostatnią) powieść Większa nadzieja, w której opisała wojenną codzienność w Wiedniu.

W 1952 roku opublikowała zauważony przez krytykę zbiór opowiadań Mowa pod szubienicą, wydany ponownie rok później pod zmienionym tytułem Skrępowanie. Za swoją twórczość otrzymała liczne wyróżnienia literackie, m.in. w 1952 roku Nagrodę Grupy 47, w 1982 roku Nagrodę Imienia Petrarki, rok później Nagrodę im. Franza Kafki, a w 1995 roku Austriacką Nagrodę Państwową w Dziedzinie Literatury. Wymieniana jako kandydatka do literackiego Nobla.

Na listopad i grudzień Biuro Literackie przy współpracy z Austriackim Forum Kultury oraz S. Fischer Stiftung zaplanowało specjalny cykl spotkań poświęconych książce – w Łodzi, Warszawie, Krakowie i Wrocławiu. Uczestniczyć w nich będą tłumacze oraz autorzy zaangażowani w powstanie i pracę nad tomem, a także osoby bliskie autorce – córka Mirjam Eich i bliska przyjaciółka – Monika Schoeller.

Książkę Mój zielony osioł. Opowiadania, wiersze, słuchowiska zamawiać można za pośrednictwem czterech hurtowników (Azymut, Olesiejuk, Matras i Platon). Jest ona także do nabycia w Empikach oraz w każdej dobrej księgarni w Polsce, także internetowych, ze szczególnym uwzględnieniem poezjem.pl, gdzie zbiór dostępny jest w najniższej cenie. Po książkę wybrać można się także do redakcji Biura Literackiego na wrocławskim rynku.

Fragmenty książki >>>

http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=2e0&co=txt_4635

Rozmowy towarzyszące >>>

http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=2e0&co=txt_4630

http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=2e0&co=txt_4634

Szkic o książce >>>

http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=2e0&co=txt_4631

Wiersz z komentarzem >>>

http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=2e0&co=txt_4633

Zobacz serwis Ilse Aichinger >>>

http://portliteracki.pl/pogodzinach/static/kategoria/ilse-aichinger-2/

Premiery Portu Literackiego 2014