„Ludzie listy piszą, zwykłe, polecone. Piszą, że kochają, nie śpią lub całują cię. Ludzie listy piszą, nawet w małej wiosce. Listy szare, białe, kolorowe(…)” – śpiewali w latach 60. Skaldowie.
No dobrze, ale co ma piernik do wiatraka? Ano ma: nowy projekt Wywroty – Podmiotura!
Dla odmiany porzucimy na trochę literaturę głównego nurtu, omawiając gatunki niedoceniane. Z cienia beletrystyki wydobędziemy wydania korespondencji, biografie, dzienniki, wspomnienia. Wiele historii poszukiwanych przez czytelnika w prozie, ma swoje źródło w życiu ich autorów. Przygoda i wszelkie niesamowitości, to żaden wytwór literatury, tyle samo możemy ich otrzymać choćby śledząc losy osób pisujących do siebie listy. Zawarte w nich słowa nieraz doprowadzą do rozpadu obrazu misternie kreowanego przez artystę. To właśnie pomiędzy życiem człowieka a jego dziełami sytuują się wymienione gatunki i to właśnie w tym obszarze staje się on pisarzem (dla jasności – Podmiotura nie dotyczy wyłącznie pisarzy, nie zabraknie ludzi ze świata szeroko pojętej kultury).
Z drugiej strony należy brać pod uwagę, że mimo oderwania od beletrystyki (choć co do tego nie ma pewności, wystarczy sobie przypomnieć, jak wiele jest mitów dotyczących wybitnych jednostek) wciąż poruszamy się w ramach literatury. Dobór zdjęć, dokumentów, faktów czy listów zawsze będzie miał wpływ na przekaz. Powiedzmy sobie szczerze, biografia biografii nie równa. Zaznaczę tylko, że w jej obrębie mamy do czynienia z szeregiem opozycji – indywidualność i typowość, zdarzeniowość i strukturalność, mały i duży czas historii, dokumentalność i legendarność, charakterystyczność i instrumentalność – w zależności, w którą stronę przechyli się szala, tak zmieni się wydźwięk tekstu.
W ramach projektu będziemy Państwu przedstawiać na przykładzie pojedynczych pozycji, jak w danym gatunku kształtowana jest literatura, jak łatwo manipulować odbiorem poprzez odpowiedni dobór faktów i jak różne oblicza może mieć jedna osoba. Dodatkiem będą ukazujące się periodycznie wydania monografii. W nich zajmiemy się „autorami” w sposób kompleksowy, zderzając utwory, ich interpretacje z książkami opowiadającymi o samym twórcy.
Wszystkich chętnych zapraszam do aktywnego udziału w Podmioturze. Piszcie zgłoszenia na adres:justyna.baranska@wywrota.pl w tytule wiadomości wpisując „Podmiotura”. Osoby spoza grona recenzenckiego proszę o przesłanie próbki tekstu (recenzja, esej itp.).
Justyna Barańska
redaktor prowadząca
Lista dotychczasowych artykułów:
Paweł Paszek: Czapski du Jil Silberstein: swoboda tajemna
Justyna Barańska: Listy, diabły i Czajkowski
Michał Domagalski: Nieautobiograf Mrożka, recenzja Krótkie, ale całe historie Mrożka
Aleksandra Lubińska: Nieśpieszny przechodzień uderza
Michał Domagalski: Kafka prywatny
Radosław Kolago: Ile Bukowsiego w Chinaski, a Chinaskiego w Bukowskim?
