Szósta edycja Nagrody Literackiej Gdynia przyniosła werdykty szczęśliwe dla czworga autorów. Zgodnie z zapowiedzią jurorów, przyznano tradycyjnie trzy laury w kategoriach proza, poezja, eseistyka, ale ponadto, Gdynia ponownie wyłoniła laureata „Nagrody Osobnej”. Nazwiska zwycięzców to odpowiednio: Justyna Bargielska, Ewa Lipska, Stefan Chwin oraz Andrzej Sosnowski.
Pod względem liczby zgłoszeń tegoroczna edycja Nagrody wyraźnie pobiła rekord sprzed kilkunastu miesięcy. Po raz pierwszy w historii gdyńskiego lauru została przekroczona granica dwudziestu „kandydatów” przypadających na jedną nominację (308 książek). - Szukaliśmy rzeczy oryginalnych, atrakcyjnych, mówiących coś ważnego i we własnym przekonaniu – znaleźliśmy. Każdą z kategorii reprezentują utwory pod wieloma względami bardzo się różniące, lecz podobnie niezwykłe - podsumowuje Przewodniczący Kapituły NLG, prof. Piotr Śliwiński.
15 nominacji oraz cztery Nagrody zostały wręczone podczas Gali Finałowej (18 czerwca), która była zwieńczeniem festiwalu „Literaturomanie – Dni Nagrody Literackiej Gdynia”. – W tym roku nasi liczni Goście z całej Polski zostali zaskoczeni nową scenografią do wydarzeń festiwalowych i galowych. To Gdyńskie Miasteczko Literackie, które wywołało ich bardzo pozytywne reakcje, tak samą zresztą jak w przypadku mieszkańców Trójmiasta przybywających na festiwal. Mawiano nawet o nowej jakości dla wydarzeń literackich – przekonuje Violetta Trella, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, która odpowiada za wszystkie przedsięwzięcia związane z Nagrodą Literacką Gdynia.
Jakość to też jedno z głównych kryteriów oceny Kapituły Nagrody. Wskazała ona
Trójmiejska publiczność już jesienią bieżącego roku będzie miała sposobność ponownie porozmawiać z czworgiem literatów wymienionych powyżej. Uda się to za sprawą już planowanych „Jesiennych Spotkań z Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia 2011”.
LAUREACI NAGRODY LITERACKIEJ GDYNIA 2011
POEZJA
EWA LIPSKA, POGŁOS, WYDAWNICTWO LITERACKIE
Są w tym tomie zdania i obrazy zasługujące na bardzo długie trwanie: o życiu pięknym jak pożar, o śmierci, którą można zostawić jak psa przed sklepem, o miłości, która jest jasnowidzem (cyt. za wydawnictwem).
PROZA
JUSTYNA BARGIELSKA, OBSOLETKI, WYDAWNICTWO CZARNE
Obsoletka to - poza wszystkimi medycznymi powiązaniami - wygodna forma literacka dla nielubiących zapominać. Dla ceniących nie tylko dobre wspomnienia, bo jedną z metod szukania sensu jest dla nich analiza straty. Dla tych wreszcie, którym świadomość, że strata może nadejść w każdej chwili z każdej strony - pomaga osiągnąć szczęście (cyt. za wydawnictwem).
ESEISTYKA
STEFAN CHWIN, SAMOBÓJSTWO JAKO DOŚWIADCZENIE WYOBRAŹNI, WYDAWNICTWO TYTUŁ
Książka Stefana Chwina nie jest tym razem powieścią, a traktatem o samobójstwach. Jego bohaterami są m.in. Jerzy Kosiński, Aleksander Wat, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Rafał Wojaczek, ale także Judasz, Sokrates, Lukrecja, Sylwia Plath i Mishima.
Dlaczego ludzie popełniają samobójstwa? Jak przygotowują swoją śmierć i jaką rolę w tych przygotowaniach odgrywa praca wyobraźni? - (cyt. za www.culture.pl)
NAGRODA OSOBNA
(OKŁADKA) ANDRZEJ SOSNOWSKI, POEMS, BIURO LITERACKIE
Wiersze, które naznaczone są duchowością, muszą być dobre. Tak jest w przypadku Andrzeja Sosnowskiego. Jego książka „Poems” ma prostą fakturę. Słowa się uzupełniają, mamy wrażenie, że zgłębiamy wielką opowieść o szukaniu punktu g, zabawach wiosennych, resetowaniu świata (cyt. za wydawnictwem).
NAGRODA LITERACKA GDYNIA NOMINACJE 2011
Kapituła Nagrody Literackiej Gdynia już po raz szósty obradowała pod przewodnictwem prof. Piotra Śliwińskiego. Efektem Jej prac jest lista nominacji w trzech kategoriach: poezja, proza oraz eseistyka, z której jurorzy wyłonili 18 czerwca grono laureatów. Decyzją Kapituły wybrano piętnaście poniższych tytułów, wydanych w 2010 r.
P O E Z J A
1. Ewa Lipska, Pogłos, Wydawnictwo Literackie
2. Andrzej Niewiadomski, Tremo, Stowarzyszenie Literackie „Kresy”
3. Tomasz Różycki, Księga obrotów, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
4. Adam Wiedemann, Dywan, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
5. Maciej Woźniak, Ucieczka z Elei, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
P R O Z A
1. Justyna Bargielska, Obsoletki, Wydawnictwo Czarne
2. Andrzej Kasperek, Back in the DDR i inne opowiadania, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
3. Radosław Kobierski, Ziemia Nod, Wydawnictwo W.A.B.
4. Kazimierz Kutz, Piąta strona świata, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
5. Michał Olszewski, Zapiski na biletach, Wydawnictwo W.A.B.
E S E I S T Y K A
1. Stefan Chwin, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Wydawnictwo Tytuł
2. Zbigniew Kadłubek, Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
3. Piotr Matywiecki, Dwa oddechy. Szkice o tożsamości żydowskiej i chrześcijańskiej, Towarzystwo "Więź"
4. Jarosław Marek Rymkiewicz, Samuel Zborowski, Wydawnictwo Sic!
5. Jan Tomkowski, Klasztor Maulbronn, Wydawnictwo Dom na wsi
NAGRODA LITERACKA GDYNIA IDEA
Nagroda Literacka Gdynia, dzięki swej niespotykanej dotąd formule
Pośród tak popularnych i nagradzanych już autorów jak Wiesław Myśliwski czy Andrzej Stasiuk, w gronie nominowanych oraz laureatów "Gdyni" regularnie i licznie pojawiają się także przedstawiciele młodego pokolenia (m.in. Justyna Bargielska, Michał Witkowski) czy też pisarze bardzo niszowi - prof. Marian Pankowski czy Eugeniusz Tkaczyszyn - Dycki (dwukrotnie nagrodzony w Gdyni). Niezwykle istotnym werdyktem wydaje się być również laur za eseistykę. W ten sposób doczekała się ona prestiżowej nagrody na równi z prozą i poezją, a także silnego bodźca promocyjnego, którego wcześniej wyraźnie brakowało.
Nagroda Literacka Gdynia (NLG) została powołana do życia w 2006 roku przez Prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka, w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców. Jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Nagroda ta jest de facto rozbudowaną inicjatywą miasta, skierowaną zarówno do polskich pisarzy, jak i odbiorców współczesnej literatury. NLG nieustannie ewoluuje i poszerza zakres swojej działalności. Pod szyldem "Gdyni" przyznawane są nie tylko laury, ale też organizowane liczne proczytelnicze i środowiskowe przedsięwzięcia:
- Ogłoszenie nominacji podczas Warszawskich Targów Książki
- Dni Nagrody Literackiej Gdynia - "Literaturomanie" (od 2008 roku)
- Gala Finałowa NLG
- Jesienne Spotkania z Laureatami NLG
Ponadto Gdynia powołała do życia "Dodatek LITERAcki", 24-stronicowy półrocznik, który emitowany jest bezpłatnie wraz z wybranymi tytułami prasowymi w nakładzie 50 - 60 tys. egz. Pod redakcją Mariusza Grzebalskiego powstał niszowy periodyk, do którego pisują cenieni krytycy oraz literaci, a także największe polskie nadzieje literackie. - Idea Nagrody Literackiej Gdynia rodziła się powoli. Zaczynaliśmy skromnie, od idei konkursu literackiego, ale doszliśmy do wniosku, że jeśli już mamy organizować tego typu wydarzenie, to warto nadać mu odpowiednią rangę. Tworząc kolejne wydarzenia na wysokim poziomie artystycznym chcemy między innymi pokazać wielowątkowość nowoczesnego miasta. – przekonuje prezydent Gdyni. Jednakże pośród wszystkich tych przedsięwzięć najważniejsza pozostaje sama Nagroda. Zwycięzcy w trzech kategoriach – proza, poezja i eseistyka, otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrodę w wysokości 50 tysięcy złotych. Wybór zarówno nominowanych, jak i laureatów to decyzje członków Kapituły NLG złożonej ze znawców i cenionych badaczy literatury. Na specjalny wniosek Kapituły przyznawana jest również specjalna "Nagroda Osobna" - Nie jest to nagroda za tzw. całokształt, lecz raczej za to, co pozostaje kształtem nieznanym, co stanowi wyzwanie dla czytelników i zdaje się obietnicą wielu nowych, intrygujących odczytań – wyjaśnia prof. Piotr Śliwiński, przewodniczący Kapituły.
NAGRODA LITERACKA GDYNIA KAPITUŁA
dr hab. Agata Bielik-Robson, prof. UW – ur. 1966, zamieszkała w Warszawie. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. Autorka książek m.in.: „Na drugim brzegu nihilizmu” (1997), „Inna nowoczesność” (2000), „Duch powierzchni: rewizja romantyczna i filozofia” (2004), „Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje” (2008) oraz „Na pustyni. Kryptoteologie późnej nowoczesności” (2008). Zajmuje się współczesną filozofią podmiotu, teorią literatury oraz filozofią religii, ze szczególnym uwzględnieniem judaizmu.
dr hab. Marek Bieńczyk – pisarz, historyk, tłumacz, eseista. Absolwent romanistyki na Uniwersytecie Warszawskim, historyk literatury w Instytucie Badań Literackich PAN. Jest współpracownikiem francuskiego kwartalnika L'atelier du roman. Specjalizuje się w literaturze polskiego romantyzmu i współczesnej humanistyki francuskiej. Jest tłumaczem książek Milana Kundery (m.in. „Nieśmiertelność”; „Powolność”; „Tożsamość”; „Niewiedza”; eseje), a także Emile Ciorana i Rolanda Barthesa.
dr hab. Jerzy Jarniewicz, prof. UŁ – poeta, tłumacz i krytyk. Wykłada współczesną literaturę angielską na uniwersytetach w Łodzi i Warszawie; jest członkiem zespołu redakcyjnego Literatury na Świecie. Jako krytyk stale współpracuje z Gazetą Wyborczą, Tygodnikiem Powszechnym i Tyglem Kultury, a także z pismami brytyjskimi. Opublikował wiele tomów poetyckich m.in.: „Korytarze” (1984), „Rozmowa będzie możliwa” (1993), „Po śladach” (2000), „Dowód z tożsamości” (2003), „Oranżada” (2005), „Skądinąd. 1977-2007” (2007), „Makijaż” (2009), a także szkice literackie o dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej: „Lista obecności” (2000), „W brzuchu wieloryba” (2001), „Larkin. Odsłuchiwanie wierszy” (2006; zbiór szkiców o twórczości Philipa Larkina), czy „Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej” (2007), „Od pieśni do skowytu. Szkice o poetach amerykańskich” (2008), „Heaney. Wiersze pod dotyk” (2011).
Zbigniew Kruszyński – prozaik i tłumacz; opublikował m.in. „Schwedenkräuter”, „Szkice historyczne”, „Na lądach i morzach”, „Powrót Aleksandra”. Laureat nagród Brulionu, Fundacji Kultury, Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek oraz nagrody im. Andrzeja Kijowskiego. Mieszka w Kotlinie Kłodzkiej, na uniwersytecie w Sztokholmie prowadzi warsztaty translatorskie.
Małgorzata Łukasiewicz – tłumaczka literatury pięknej, krytyk literacki, eseistka, wybitny znawca kultury kręgu języka niemieckiego, stały współpracownik Literatury na Świecie i Znaku. Przekładała dzieła m.in. Adorno, Horkheimera, Nietzschego, Simmla, Süskinda i R. Walsera.
prof. dr hab. Aleksander Nawarecki – ur. 1955 w Katowicach, kierownik Zakładu Teorii Literatury w Uniwersytecie Śląskim, historyk literatury. Autor książek o fenomenie księdza Baki („Czarny karnawał”), wyobraźni poetyckiej skamandrytów („Rzeczy i marzenia”) polskim romantyzmie („Pokrzywa”, „Mały Mickiewicz”), a także podręczników szkolnych i edukacyjnych multimediów (wspólnie z Dorotą Siwicką). Jest inicjatorem badań mikrolo-gicznych (redaktor serii Miniatura i mikrologia literacka). Pisze eseje o śląskim genius loci.
dr hab. Piotr Śliwiński, prof. UAM – przewodniczący Kapituły, historyk i krytyk literacki, znawca i badacz poezji współczesnej; profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu artykułów i książek krytycznoliterackich (m.in. „Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej”), współautor „Literatury polskiej XX wieku” (razem z Anną Legeżyńską i Bogumiłą Kaniewską), „Literatury polskiej 1976-1998” (razem z Przemysławem Czaplińskim) i „Poezji polskiej po 1968 roku” (razem z Anną Legeżyńską).
Violetta Trella – sekretarz Kapituły, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego i Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Warszawie. Obecnie doktorantka na Uniwersytecie Gdańskim (Filologiczne Studium Doktoranckie).
