Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, skąd biorą się polskie przekłady światowych bestsellerów książkowych? Kto jest odpowiedzialny za tworzenie polskojęzycznych wersji Twoich ulubionych powieści literackich? Za tym stoi tłumacz literacki. Taka osoba wykazuje się lekkim piórem i przede wszystkim ogromnym talentem. Tłumacz musi idealnie odwzorować uczucia, emocje i panującą w tekście źródłowym atmosferę. Dlatego mówi się, że tłumaczenie literackie są sztuką, a nie rzemiosłem.
Literackie tłumaczenie uważa się za jeden z najtrudniejszych przekładów. Na czym one polegają? Jakie zasady obowiązują przy wykonywaniu przekładu literackiego? Jakie są metody? Opowiemy o tym w dzisiejszym artykule!
Na czym polega tłumaczenie literackie?
Tłumaczenie literackie polega na przetłumaczeniu tekstu literackiego z jednego języka (języka źródłowego) na drugi język (język docelowy). Ten rodzaj tłumaczeń odgrywa ważną rolę w rozwoju kultury, gdyż dzięki niemu każdy z nas zyskuje możliwość zapoznania się z najlepszymi tekstami literackimi z każdego zakątka świata.
Czy tłumaczenia literackie wymagają odpowiednich kompetencji?
Literackie tłumaczenia pisemne to zadanie bardzo trudne i wymagające dużej ilości czasu. Przekład literacki dotyczy wielostronicowych publikacji, które wymagają idealnego odtworzenia obrazu z tekstu źródłowego. Osoba odpowiedzialna za przekład literacki musi starannie dopasować wyrażenia z języka docelowego, do tych określonych w oryginalnym tekście. Przetłumaczony tekst literacki powinien, a nawet musi wywołać u czytelnika te same emocje, które towarzyszyły by mu podczas czytania tekstu w języku oryginalnym.
Idealne odwzorowanie oryginalnej publikacji wymaga od tłumacza kreatywnego podejścia, wysokich umiejętności językowych oraz kulturowych kraju, z którego pochodzi publikacja literacka. Wobec tego, odpowiedź na pytanie ,,Czy tłumaczenia literackie wymagają odpowiednich kompetencji?'' jest jednoznaczna - oczywiście, że tak.
Tłumacz literatury - kim jest?
Tłumacz literatury to doświadczony specjalista, który potrafi fantastycznie odwzorować emocje i atmosferę panującą w oryginalnym tekście literackim. Tłumacze treści literackich powinni mieć wiedzę na temat kultury, religii i tradycji kraju, w którym powstał oryginalny tekst. Co więcej, muszą potrafić zdefiniować słowa należące do określonego narodu, a nie mają odpowiednika w języku docelowym.
Jakie umiejętności powinien posiadać tłumacz literacki?
Według Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, tłumacz literatury pięknej powinien posiadać następujące umiejętności:
- bardzo dobra znajomość języka polskiego (polszczyzny);
- umiejętność krytycznej analizy oraz interpretacji tekstu;
- umiejętność redagowania własnego przekładu;
- znajomość kultury i języka kraju, którego dotyczy tekst;
- zdolności literackie;
- podstawowa znajomość zasad edytorstwa;
- poczucie humoru;
- empatia wobec autora, szacunek dla redaktora i czytelnika oraz asertywność wobec wydawnictwa;
- słuch językowy i muzyczny,
- duża wiedza ogólna i ciekawość świata;
- i wiele innych!
O czym należy pamiętać podczas tworzenia przekładu literatury?
Tłumaczenie dzieł literackich to prawdziwe wyzwanie. Przy przekładzie tego typu treści, specjalista powinien kierować się kilkoma podstawowymi zasadami.
- Tłumacz musi postawić się na pozycji autora i myśleć jak on.
- Osoba tłumacząca musi zrozumieć sposób myślenia i styl pisania autora.
- Specjalista powinien unikać dosłownego tłumaczenia i nie polegać wyłącznie na programach do tłumaczeń.
- Tłumacz musi upewnić się, że czytelnik odbiera tłumaczenie jako wartościowe dzieło literackie.
- Tłumacz powinien pamiętać, że tłumaczenie literackie jest w kulturze docelowej samodzielnym dziełem sztuki.
Metody tłumaczenia literackiego
Istnieją aż trzy sposoby tłumaczenia treści literackich, w wyniku których można otrzymać tłumaczenie, które wygląda zupełnie inaczej. Do każdej z tych metod wykorzystywane są różne narzędzia oraz techniki.
Pierwsza metoda to imitacja, czyli naśladowanie. Jest to jedna z mniej rygorystycznych metod tłumaczenia, umożliwiająca dość swobodne podejście do tekstu źródłowego. Metoda ta opiera się głównie na parafrazowaniu, czyli celowej zmianie tekstu przy zachowaniu jego głównych motywów. W tego rodzaju tłumaczeniach pierwotne postacie oraz wszystkie oryginalne wątki pozostają nienaruszone. Inaczej jest jednak z narracją, która może ulec znacznym zmianom.
Przejdźmy teraz do omówienia adaptacji. To jedna z najpowszechniejszych metod, która polega na dostosowaniu wyrażeń z języka docelowego do tych użytych w oryginale. Głównym celem adaptacji jest dopasowanie tekstu źródłowego do kultury i języka odbiorców z danego kraju. Dzięki temu metoda ta pozwala na dość swobodny dobór słownictwa, o ile nie narusza to integralności utworu. Adaptacja umożliwia również modyfikację dialogów i opisów. W efekcie gotowy przekład jest przejrzysty i zrozumiały dla użytkowników danego języka. Kluczowe w adaptacji jest zachowanie sensu, znaczenia i artystycznej wizji autora w tłumaczeniu.
Trzecia i zarazem ostatnia metoda to emulacja, uważana za jedną z najrzadziej stosowanych. Dzieje się tak, ponieważ jest bardzo wymagająca. Bowiem wymaga od tłumacza wyjątkowych umiejętności literackich oraz głębokiej wiedzy filologicznej i kulturowej. Tę metodę wybierają jedynie literaci gotowi do konfrontacji z autorem oryginału. Emulacja jest rodzajem dialogu z mistrzem, a końcowy efekt tej konfrontacji decyduje o jakości tłumaczenia.
Ile kosztuje przekład literacki?
Tłumaczenia literackie nie są tanie, co nie jest zaskakujące, biorąc pod uwagę ogrom informacji, które muszą zostać przetworzone. Ponadto, tłumacze literatury muszą posiadać wyjątkowe umiejętności i wszechstronną wiedzę.
Nie można jednoznacznie określić kosztu tłumaczenia. Koszt ten jest ustalany indywidualnie dla każdego zlecenia i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj książki czy wydawnictwo. Należy również pamiętać, że tłumacze, którzy przetłumaczyli światowe bestsellery, mogą żądać znacznie wyższych stawek niż inni w tej branży.
Gdzie zlecić tłumaczenie tekstu literackiego?
Dobre tłumaczenie, jak i przekład wymagają doskonałej znajomości języka oryginalnego i docelowego oraz ogromnego zaangażowania ze strony tłumacza. Jeśli potrzebujesz wysokiej jakości tłumaczenia, warto wybrać renomowane biuro tłumaczeń.
Tłumacze w takich biurach oferują przekłady w różnych językach. Obsługują m.in.: język angielski, język hiszpański, język francuski, język czeski, język rosyjski, język niemiecki, język norweski, język szwedzki i wiele innych. Jeśli potrzebujesz tłumaczenia jeszcze w innym języku, na pewno możesz liczyć na ich pomoc! Jednym z takich biur jest ABC Tłumaczenia w Warszawie. Specjaliści wkładają całe swoje serce w każdy przekład!
