„Z czego powstaje jabłko?” to zbiór rozmów między Amosem Ozem i Szirą Chadad, redaktorką jego ostatnich książek. Całość czyta się jednym tchem, z wielkimi emocjami i refleksjami – niesamowita gratka dla miłośników twórczości pisarza oraz dla wszystkich moli książkowych, którzy cenią niebanalną literaturę z wyższej półki.
Amoz Oz należy do moich ulubionych prozaików, więc sięgnęłam po „Z czego powstaje jabłko?” z wielkim zaciekawieniem. I nie zawiodłam się!
Pisarz szczerze i ujmująco wspomina swoje dzieciństwo i młodość, nie szczędząc czytelnikom zarówno wzruszających, niemal lirycznych opisów, jak i poruszających, bolesnych, a nawet wstrząsających obrazów.
Duże wrażenie robią fragmenty poświęcone seksualności i zmianom obyczajowym, jakie w ostatnich dekadach zaszły w Izraelu. Amos Oz pięknie opowiada o swoich relacjach z żoną, o stosunku do innych kobiet, o ich wizerunku w literaturze i kulturze. Jednocześnie z poczuciem humoru, nieraz rubasznym i prowokacyjnym, wspomina swoje pierwsze doświadczenia erotyczne. Niezmiennie robi to jednak z wielką klasą, udowadniając, że jest mistrzem słowa nie tylko w dziedzinie literackiej fikcji.
Pisarz obnaża także absurdy i wynaturzenia wciąż pokutujące wśród wyznawców judaizmu. Krytykuje bezwzględnie aranżowane małżeństwa i wydawanie za mąż za starców młodych kobiet, niejednokrotnie będących zaledwie nastolatkami.
Refleksje na ten temat mają ponadczasowy i uniwersalny charakter, odnoszą się bowiem nie tylko do kultury i obyczajowości Żydów.
Pięknie Amos Oz opowiada o literaturze, swoich ulubionych książkach, pierwszych literackich autorytetach... Interesująco mówi zarówno o klasykach, jak i debiutantach.
Miłośnicy prozy pisarza na pewno ucieszą się z fragmentów poświęconych genezie dzieł Oza – ja pochłonęłam je najpierw jednym tchem, a potem jeszcze kilka razy do nich wróciłam (a zdarza mi się to rzadko).
O czym jeszcze dyskutują autorzy tej książki? Można by wymieniać bez końca. Najlepiej jednak po prostu przeczytać.
Na zakończenie dodam, że mnie ujęły dodatkowo rozmowy o wojnach i ich ofiarach, o sztuce szukania życiowego celu i cieszenia się drobiazgami, o pokoleniowych zmianach, przemijaniu, wierze i kultywowaniu przeszłości, bez której żaden naród nie może istnieć (w kontekście historii narodu żydowskiego to szczególnie ważny, a nawet najważniejszy aspekt).
Jeśli dodamy do tego piękny, kunsztowny, a jednocześnie komunikatywny język, jakim posługują się autorzy, to mamy creme de la creme !!!
BEATA IGIELSKA
Książka "Z czego powstaje jabłko?" Amosa Oza i Sziry Chadad (w przekładzie Leszka Kwiatkowskiego) ukazała się nakładem Wydawnictwa Rebis 12 listopada 2019 r.
