Gitara i inne demony młodości to zapadająca w pamięć, bardzo klimatyczna opowieść o dorastaniu i dojrzewaniu w czasach komuny i po przełomie 1989 roku. To również piękna, wzruszająca, ale i okraszona sporą dawką poczucia humoru historia przyjaźni.
Nowa książka Bogusława Chraboty zachwyca i wciąga od pierwszych stron. Mimo iż zainspirowana została autentycznymi doświadczeniami pisarza, nie jest autobiografią, lecz powieścią.
Akcja rozgrywa się przede wszystkim w Nowej Hucie i Krakowie, miastach, w których żyli bohaterowie.
Narrator urodzony w latach 60. minionego wieku wspomina z wielkim sentymentem kolegów z podwórka i ze szkoły, z którymi zaprzyjaźnił się w dzieciństwie. Niezwykle barwnie opowiada o wspólnych wybrykach, przygodach, pierwszych wspólnych wyjazdach, a także wielkiej miłości do muzyki, którą bohaterowie traktują jako życiową pasję. Słuchają polskich i zagranicznych wykonawców, a pociągają ich przede wszystkim idole zza żelaznej kurtyny. Co więcej, chłopcy marzą o własnym zespole, a szczytem ich pragnień jest tytułowa gitara.
Ten motyw przewija się przez cały utwór i towarzyszy postaciom nawet wówczas, gdy śledzimy już ich dorosłe losy. Czy przyjaźnie z dzieciństwa przetrwają próbę czasu? I czy chłopakom uda się spełnić marzenia?
Odpowiedzi przynoszą kolejne rozdziały, które pochłania się jednym tchem, gdyż Bogusław Chrabota pisze lekko, ale błyskotliwie; świetnie łączy powagę z poczuciem humoru, liryczne nastroje z dosadnością.
W dodatku umie oczarować czytelnika klimatem, pokazując, że nawet dzieciństwo i młodość przypadające na szare, siermiężne czasy komuny, można było przeżyć barwnie i godnie, jeśli miało się oddanych przyjaciół, wyobraźnię i idoli oraz autorytety. Te ostatnie pojawiają się, gdy chłopcy są już nastolatkami, chcą nie tylko dobrze się bawić, ale i zmieniać świat. Lech Wałęsa, Adam Michnik, Jacek Kuroń... To tylko niektórzy działacze będący dla narratora prawdziwymi bohaterami.
Także w muzyce przyjaciele szukają już czegoś więcej niż tylko rozrywki. Słuchają muzyki zaangażowanej, skupiają się na słowach piosenek Maanamu i Marka Grechuty. Objawieniem artystycznym staje się dla narratora słynna krakowska Piwnica pod Baranami oraz znajomość z Kornelem Filipowiczem i Wisławą Szymborską.
Książka Bogusława Chraboty jest nie tylko opowieścią o przyjaźni i miłości do muzyki. To również rodzaj literackiej kroniki, w której wydarzenia zmieniają się jak w kalejdoskopie – wraz z bohaterami przeżywamy strajki, protesty, stan wojenny, pierwsze wolne wybory parlamentarne, przełomowe zmiany społeczne i polityczne oraz związane z nimi nadzieje, a także późniejsze rozczarowania.
Gitara i inne demony młodości to książka szczególnie ważna dla czytelników z pokolenia autora. Sama do niego należę, więc całość zrobiła na mnie ogromne wrażenie – wróciły wspomnienia, łezka zakręciła się w oku, ale często też podczas lektury uśmiałam się do łez.
Warto sięgnąć po tę powieść bez względu na to, ile ma się lat, gdyż tematyka związana z dorastaniem, dojrzewaniem, trudnymi życiowymi decyzjami, przyjaźnią na pewno jest uniwersalna.
Stawiam Gitarę... na półce z ulubionymi tytułami i jestem pewna, że jeszcze nieraz do niej wrócę.
BEATA IGIELSKA
Książka Bogusława Chraboty "Gitara i inne demony przeszłości" ukazała się 18 czerwca 2019 r. nakładem Wydawnictwa Zysk i S-ka
