„Zniknąć” jest zbiorem trzech nowel prezentujących współczesne historie rodzinne. Wspólny motyw dla wszystkich opowiadań to brak jakiejś osoby – jej chwilowe lub permanentne zniknięcie, które powoduje zamęt w poukładanym życiu bohaterów.
Petra Soukupová jest przedstawicielką nowego pokolenia czeskich pisarzy. Urodzona w 1982 roku, skończyła praską szkołę filmową FAMU i obecnie współpracuje przy tworzeniu scenariuszy do wielu czeskich seriali telewizyjnych. Zadebiutowała w roku 2007 książką Nad morze, za którą otrzymała m.in. nagrodę Jiřího Ortena – przyznawaną młodym czeskim autorom, którzy nie skończyli 30 lat. Jej drugie dzieło – Zniknąć – pojawiło się na rynku wydawniczym dwa lata po debiucie i rok od wydania zdobyło główną nagrodę Magnesia Litera za Książkę Roku – i to właśnie ta pozycja trafiła na nasz rynek, wywołując niemałe zainteresowanie.
Zniknąć jest zbiorem trzech nowel prezentujących współczesne historie rodzinne. Wspólny motyw dla wszystkich opowiadań to brak jakiejś osoby, jej chwilowe lub permanentne zniknięcie, które powoduje zamęt w poukładanym życiu bohaterów. Wraz z tym momentem zaczynają pojawiać się problemy oraz wychodzić na światło dzienne postawy, które nieodwracalnie wpływają na rzeczywistość postaci. W ten o to sposób Petra Soukupová ukazuje, jak rodzinne tragedie są w stanie zniewolić człowieka i tym samym odebrać mu możliwość zaznania szczęścia.
Najmocniejszym atutem Zniknąć jest narracja – prowadzona z perspektywy kilku postaci, ukazuje jak odmienne są sposoby postrzegania rzeczywistości oraz jak szybko i gładko zaczyna się sypać świat ludzi, którzy wspólnie budowali go na papierowych fundamentach. Zaś najciekawszą perspektywą dla pisarki jest ta dziecięca, która stanowi trzon wszystkich trzech nowel.
Obraz rodziny w oczach najmłodszych bohaterów daleki jest od sielankowej wizji pełnej spokoju i ciepłej atmosfery. Jest ona zamkiem na piasku – pozornie stabilną budowlą, która rozpada się w kryzysowej sytuacji i już nigdy nie wraca do normalnej formy. Odbija się to echem nie tylko na obecnych relacjach jej członków, ale przyszłych związkach stworzonych przez dzieci.
Świat bohaterów Soukupovej, to świat ludzi bezradnych, którzy nie potrafią otrząsnąć się po przeżytej tragedii i zacząć żyć od nowa. Tkwią we wzajemnych animozjach, otaczając się prywatnymi demonami oraz samolubnymi uczuciami, które jedynie umacniają mury i oddalają ich od siebie.
Książka jest zbiorem analiz, studium zachowania współczesnych ludzi, którzy nie dojrzeli do swoich ról. Tym brakiem dojrzałości oraz odpowiedzialności za swoje decyzje i zachowanie wpływają na kolejne pokolenie, a ono – jeśli nic się nie zmieni – wychowa w podobny sposób kolejne. To błędne koło będzie wypełnione brakiem chęci wzajemnego zrozumienia oraz pełne skrajnych emocji mieszających się ze sobą w gwałtowny sposób. Jest to świat cienkich granic – między miłością a nienawiścią, egoizmem a poświęceniem – przekraczanych codziennie z różnymi skutkami.
Zniknąć to pozycja obowiązkowa dla fanów współczesnej literatury – mimo poruszanych tematów, czyta się ją zaskakująco dobrze i szybko, łaknąc kolejnych informacjami z życia bohaterów. Analityczny i bardzo zachowawczy sposób prezentacji świata postaci oraz ich wewnętrznych przeżyć nie przytłacza czytelnika, wręcz przeciwnie – momentami wyzwala w nim chęć krzyknięcia na którąś z nich i zmuszenia to jakiegoś sensownego działania. Jednak nawet jego podjęcie nie byłoby gwarancją pozytywnego zakończenia historii, gdyż jak czytamy na okładce książki: najwięcej wypadków przydarza się w domu.
Petra Soukupová, Zniknąć
Wydawnictwo Afera, 2012
Liczba stron: 352
