Historia miłości Niemki i Żydówki w nazistowskim Berlinie.
O holocauście pisać i mówić można bez końca. Każda z opowiadanych historii ocala od zapomnienia kolejne z milionów ludzkich istnień, po których- gdyby nie dokumenty literackie- nie zostałby nawet zapach dymu znad krematoriów.
Książka Eriki Fischer „Aimée & Jaguar. Historia pewnej miłości, Berlin 1943" odbiega charakterem od pozostałych świadectw rasowego ludobójstwa w czasach II wojny światowej.
Autorka wysłuchała opowieści 80-letniej Niemki- Elizabeth Wust, a następnie spisała jej historię, która swój początek bierze w czasach największego terroru hitlerowskich Niemiec realizujących politykę „całkowitego rozwiązania kwestii żydowskiej".
29-letnia Elizabeth Wust, nazywana przez najbliższych Lilly, jest przykładną niemiecką żoną i matką czwórki synów. W pewien listopadowy dzień 1942 roku podczas towarzyskiego spotkania z przyjaciółkami w Café Berlin, poznaje niezwykle zadbaną, młodą kobietę. Czarująca 21-latka nazywa się Felice Schrangheim, zdrobniale zwana także Lice, Fice, Putz, Sztyft. I jest Żydówką. Ale o tym Frau Wust dowiaduje się dopiero, gdy ich znajomość przerodzi się w gorącą, najprawdziwszą miłość.
„Aimée & Jaguar" to historia miłości lesbijskiej ukazanej przez pryzmat tragicznych „polowań na Żydów" w nazistowskich Niemczech.
To Felice uwodzi i przeciąga „na drugi brzeg" znudzoną małżeńskimi obowiązkami Lilly Wust. Wbrew pozorom małżeństwo z nazistowskim funkcjonariuszem okaże się przez pewien czas parasolem ochronnym dla Felice, która zaczyna należeć do ścisłego grona towarzyskiego państwa Wust.
Związek uczuciowy „hitlerówki" Lilly i żydowskiej dziewczyny Felice rozkwita mimo nieustannie narastających prześladowań- czystek żydowskich. W nazistowskim Berlinie, podobnie jak w całych Niemczech trwa akcja „odżydzania", czyli stopniowego odbierania wszelkich praw i majątków obywatelom żydowskiego pochodzenia. Sukcesywnie są oni umieszczani w gettach, a następnie wywożeni do obozów zagłady w Auschwitz, czy Gross-Rosen. W ogniu szalejącej antysemickiej propagandy miłość Niemki i Żydówki jest niewyobrażalnym przestępstwem nie tylko w świetle tradycyjnie pojmowanej moralności, ale przede wszystkim jako przestępstwo wobec „aryjskiej czystości rasy".
Obie kobiety czują zacieśniający się coraz mocniej krąg prześladowań, ukrywając swój związek przed wścibskimi sąsiadami o nazistowskich poglądach oraz przed szpiclami polującymi na żydowskich „nurków", czyli ukrywających swą prawdziwą tożsamość Żydów.
Książka Eriki Fischer jest kolejnym przykładem, że stosunek ludzi do Żydów w czasie II wojny światowej nie zależał od narodowości czy pochodzenia. Wśród Niemców częste były postawy altruizmu i miłosierdzia wobec prześladowanych Żydów, czym dawali świadectwo, że w chwilach zagrożenia życia własnego lub najbliższych nieważne jest pochodzenie, lecz liczy się człowieczeństwo, ocalenie życia jako największej wartości. Lilly Wust podkreśla to wielokrotnie nazywając Felice „swym najukochańszym Człowiekiem".
W pewien gorący sierpniowy dzień 1944 roku Felice i Lilly jadą rowerami nad brzeg Haweli, uciekając z bombardowanego systematycznie przez aliantów Berlina i od trudów codzienności. Szczęśliwy, niemal beztroski dzień pełen czułych gestów miłości, żartów, chwil relaksu, które Felice utrwala na kliszy swego aparatu fotograficznego... Po powrocie do domu zostaje aresztowana przez gestapo. Zadenuncjowana przez przypadkowo spotkaną na ulicy koleżankę z lat szkolnych, trafia najpierw do getta w Theriesienstadt. Mimo usilnych starań Lilly próbującej za wszelką cenę podtrzymać kontakt z ukochaną, niemiecka machina zagłady stopniowo pochłania kolejną, żydowską ofiarę. I choć niemiecki nazizm kona już pod siłą wyzwoleńczej ofensywy aliantów, to po Felice Schrangheim ginie wszelki ślad...
Niezwykła historia miłości Niemki i Żydówki to nie kolejny romans doprawiony do smaku szczegółami z życia mniejszości seksualnych. Autorka książki, także austriacka Żydówka, spisując dzieje słodko-gorzkiej miłości Felice i Lilly wpisuje się w nurt bardzo żywej we współczesnej literaturze konfrontacji z antysemickimi, rasistowskimi i ksenofobicznymi tendencjami, których obecność niestety wciąż zatruwa społeczeństwa.
Ogromnym atutem książki jest zgromadzony przez autorkę z pomocą znajomych, przyjaciół Lilly i Felice, którzy przeżyli wojną materiał dokumentalny: fotografie, listy, wiersze które pisały jedna dla drugiej, dokumenty. Dzięki nim czytelnik niemal całkowicie może poznać krótkie życie niemieckiej Żydówki, której tragiczny los stał się wynikiem konfrontacji z czasem narodowego socjalizmu.
Polskie wydanie „Aimée & Jaguar. Historia pewnej miłości, Berlin 1943" ukazało się w 2008 roku nakładem Wydawnictwa Czarne w tłumaczeniu Katarzyny Weintraub. Książka została wydana dzięki pomocy finansowej Kunstsektion Des Bundeskanzleramst. Zwraca uwagę bardzo wymowny projekt okładki autorstwa Agnieszki Pasierskiej. Książka doczekała się adaptacji filmowej Maksa Färberböcka z Julianne Köhler i Marią Schrader w rolach głównych.
Warto sięgnąć po książkę Eriki Fischer choćby z tego powodu, że historia w niej opisana powinna być odkrywana na nowo przez współczesnych czytelników. Choćby po to by mogli oni zweryfikować nieprawdziwe stereotypy na temat mniejszości seksualnych, ale także postaw ludzkich wobec tragedii holocaustu.
Hitleryzm stawiał sobie za cel dzielenie ludzi i zadanie to wykonał. Między skazanymi za „niewłaściwe pochodzenie" a resztą społeczeństwa „czystego rasowo" zbudowano symboliczny mur obojętności, nienawiści, poczucia inności. Czyż nie podobnie sytuacja wygląda w niektórych społeczeństwach współczesnego świata?
Książka Eriki Fischer bez wątpienia wpisuje się w nurt niezwykle ważny w literaturze XX i XXI w. - przechowuje pamięć i daje świadectwo prawdy o człowieku.
"Aimée i Jaguar. Historia pewnej miłości, Berlin 1943"
autor: Erica Fischer
Wydanie I, rok 2008
Wydawnictwo Czarne 2008
ISBN: 978-83-7536-034-9
