Co by było gdyby, ...czyli historia kontrfaktyczna

Łukasz Szatyłowicz
Łukasz Szatyłowicz
Kategoria książka · 21 lutego 2009

Całkiem inna historia Polski i Całkiem inna historia świata to dwie pozycje z kręgu historii kontrfaktycznej, zwanej także alternatywną.

Tytuły intrygują, jednocześnie kojarzą się ze starym, dość mało poważnym powiedzeniem: "Gdyby babcia miała wąsy, to by była dziadkiem". Nie dajmy się jednak zwieść - nie są to kolejne rewelacje o porwaniu stada krów przez Ufo, czy też inne opowieści dziwnej treści o zbożowych kręgach z Wylatowa.


„Całkiem inne historie to zbiór esejów naukowych opracowanych przez historyków specjalistów w swej dziedzinie napisane według założeń historii kontrfaktycznej

 

Historia kontrfaktyczna-co takiego?

Niektórzy z nas widzieli, albo słyszeli zapewne o sztuce Życie trzy wersje. W sztuce tej pokazano życie pary bohaterów postawionych przed trudnym wyborem. Pokazane kolejno trzy alternatywne wersje wydarzeń, uzależnione są od dokonanego wyboru. Wyobraźmy sobie podobną sytuację, przeniesioną z planu indywidualnego w wymiar ogólnoludzki, historyczny, na wydarzenia dotyczący każdego z nas.

 

Jesteśmy przyzwyczajeni do historii szkolnej, statycznej, zwalniającej od myślenia.

Całkiem inna historia Polski i Całkiem inna historia świata reprezentują historię żywą, uwarunkowaną, w której często główna rolę gra przypadek, a jedna błahe wydarzenie, czy decyzja pociąga za sobą nieuchronny ciąg zdarzeń. „Od czasu do czasu w historii dawno zapomniane decyzje i uczucia(...) generują elementarne siły(...) kierowane wyłącznie przez przypadek".

 

Historia jest tym, co się stało- pisze Robert Cowley- jeden z autorów-, ale nie powinno to umniejszać znaczenia kontrfaktualności.

W książkach z serii Gdyby...Całkiem inna historia... mamy kilkanaście wydarzeń, które się zdarzyły, a które mogłyby potoczyć się zupełnie inaczej, albo mogłoby w ogóle do nich nie dojść.

 

Co by się stało gdyby Aleksander Wielki uległ wypadkowi w młodości - pyta jeden z autorów zbioru esejów? Jak wyglądałyby wtedy dalsze losy świata?

Czy Hitler mógł wygrać II wojnę?

 

Co by się stało gdyby powojenny Berlin stał się zarzewiem nowej wojny miedzy Wschodem, a Zachodem? - m.in. takie dywagacje przeczytamy w Całkiem innej historii świata.

 

Z kolei czytelnicy zainteresowani dziejami naszego kraju poznają kontrfaktyczne dzieje Polski od czasów Mieszka I, który na przekór faktom nie przyjmuje chrześcijaństwa po Okrągły Stół, do którego, jak czytamy, mogło nie dojść. Czytelnicy dowiedzą się m.in., Co by było gdyby Polska przyjęła pomoc w ramach planu Marshalla w 1948 roku?, albo, Co by było gdyby nie doszło do obrad okrągłego stołu w 1989 roku?


Na te i wiele innych pytań, odpowiedź znajdziemy odpowiedź w książkach Gdyby...Całkiem inna historia świata oraz Gdyby...całkiem inna historia Polski.

Dla historyków i paranoików-obowiązkowa lektura dla wszystkich dociekliwych.