Warszawa, Kraków, Poznań, Gdańsk Wrocław, Białystok
W ostatnim roku wiele uwagi w mediach światowych poświęcono niedawno przyjętemu przez prezydenta Museveniego restrykcyjnemu prawu w Ugandzie, które uderza w podstawowe prawa człowieka środowisk LGBT w tymże kraju. Według przyjętego prawodawstwa możliwa jest nawet kara dożywocia za praktyki seksualne, a nawet sama wolność słowa została zabroniona celem walki z „propagandą homoseksualną”. Podobne homofobiczne zaostrzenie prawa zostało przyjęte także w Nigerii, a w wielu innych krajach kontynentu politycy rozważają podjęcie podobnych kroków.
AfryKamera po raz pierwszy postanowiła naświetlić sytuację środowisk LGBT. Nie chcemy jednak wyłącznie skupiać się na problemach, ale mamy przede wszystkim na celu wyjaśnienie źródeł tego niepokojącego zjawiska. Tylko pełne zrozumienie, a nie tylko jawna pogarda wobec procesów zachodzących na kontynencie, umożliwi przeciwdziałanie temu zjawisku.
Stworzyliśmy w tym celu blok filmów nazwany TĘCZOWĄ AFRYKĄ, a znajdą się w nim dokumenty poruszające tą problematykę.
BLOK TĘCZOWA AFRYKA:
Dokument „Królowe nocy w świecie gangów” ( "Glitterboys and Ganglands"), reż. Lauren Beukes, RPA 2011.
Lauren Beukes to światowej sławy pisarka książek sci-fi (m.in. wydane niedawno w Polsce "Zoo City"). Dokument zdobył Nagrodę Publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych Encounters w RPA oraz nagrodę dla najlepszego filmu LGBT na Festiwalu Filmowym Black Movies w San Diego. Opowiada o przygotowaniach do konkursu piękności Miss Gej Wschodniego Kapsztadu, w najbardziej brutalnej części miasta. Reżyserka koncentruje się na 3 bohaterkach: Kat, Eve i Kayden i ich przygotowaniach do wieczornego występu: przepych, blichtr, cekiny i sztuczne rzęsy, czyli wszystkie atrybuty potrzebne, żeby zawładnąć publiką i zdobyć tytuł Królowej Piękności. Reżyserka przedstawia niesamowity wgląd w zakorzenionej w RPA kulturze tzw. moffies, która ma tu niezwykle długą i chlubną tradycję. Nie unikając rozmów o problemach z akceptacją społeczną pozwala jednak ujrzeć też prawdziwą potęgę 'tęczowego narodu'.
Dokument „Bóg kocha Ugandę” ( „God loves Uganda”) reż. Roger Ross Williams, USA 2013.
Pomysł na powstanie tego dokumentu zrodził się podczas pobytu Rogera Rossa Williamsa w Afryce, kiedy kręcił zdjęcia do filmu “Muzyka Prudence”, za który jako pierwszy czarnoskóry twórca otrzymał Oscara. Film „Bóg kocha Ugandę” znalazł się w 2013 roku w oficjalnej selekcji Festiwalu Filmowego Sundance. Zdobył również nagrody dla Najlepszego Dokumentu na MFF w Dallas oraz na Festiwalu Filmowy Atlanta.
„Zjadliwy obraz amerykańskich misjonarzy ewangelickich, prześladujących afrykańskich homoseksualistów”. THE NEW YORK TIMES
“Bóg kocha Ugandę” to pełnometrażowy dokument, który we wnikliwy sposób ukazuje działalność amerykańskiej ultrakonserwatywnej religijnej prawicy na terenie Ugandy. To dzięki niej w ugandyjskim parlamencie znalazła się ustawa zaostrzająca kary za homoseksualizm, karę śmierci włączając. Amerykańscy i ugandyjscy działacze religijni stali się twórcami pełnej nienawiści akcji wobec przedstawicieli ruchu LGBT. Stojąc na straży moralności i praw zapisanych w Biblii przyczynili się do eskalacji agresji, a nawet do śmierci wielu afrykańskich gejów i lesbijek. Film Williamsa mocno potępia stosowanie praw Ewangelii wobec podżegania homofobii.
Sam reżyser mówi: „Prawie każdy wyznawca Ewangelii, którego spotkałem- nieważne czy był to Amerykanin czy Afrykanin – był miły i uprzejmy, wręcz uroczy. Ale wiedziałem, że jeśli ustawa przejdzie to krew popłynie ulicami Ugandy”
„Taki się urodziłem” („Born this way”) reż. Shaun Kadlec, Deb Tullmann, USA, Kamerun 2013.
Film pokazywany był w Konkursie 63. MFF w Berlinie, MFF Human Watch i Festiwalu Filmowego Inside Out w Toronto. Ponadto zdobył nagrodę dla Najlepszego Dokumentu na OUTFEST Los Angeles.
„Taki się urodziłem” to poetycki obraz podziemnej społeczności homoseksualistów w Kamerunie. Reżyser zadaje im pytania: Kim są? Czego pragną? I jak im się żyje w nowoczesnej Afryce?
Kamerun jest krajem, w którym odnotowano największą liczbę aresztowań za homoseksualizm. Do więzienia można trafić na 5 lat za nieodpowiedni strój. Homoseksualizm jest tam nielegalny i zakazany. Podążając za 4 gejami, kamera śledzi ich codzienne życie w tym kraju, gdzie zostali pozbawieni demokracji i podstawowych praw człowieka, gdzie za swoje poglądy są bestialsko bici i często więzieni. Film pokazuje ich podziemne działanie w ukryciu, gdzie walczą o prawo do miłości i godnego życia.
Przemek Stępień, Dyrektor Artystyczny AfryKamery o problemie wzrostu homofobii w niektórych krajach Afryki:
Wzrost homofobii w krajach afrykańskich, które ma miejsce prawie na całym kontynencie, z chlubnym wyjątkiem RPA, gdzie stopniowo i powoli poziom akceptacji wzrasta, co ciekawe pokrywa się z największym okresem prosperity w postkolonialnej Afryce, gdzie kraje takie jak Kenia, Nigeria czy Angola weszły do panteonu najprężniejszych gospodarek świata. Niestety te zmiany pokryły się z zaistnieniem kilku dobrze znanych z historii mechanizmów. Rosnące rozwarstwienie dochodów wraz z wzrastającą potęgą samych krajów spowodowało, że ze wzmożoną siłą odezwały się głębokie urazy wobec krajów Zachodu za krzywdy przeszłości. Środowiska LGBT, którym przypięta została łatka importowanej z naszego kręgu kulturowego aberracji, stały się ideologicznym kozłem ofiarnym kaznodziei i polityków, proces prawie analogiczny do sytuacji Żydów po dojściu Hitlera do władzy, gdzie Niemcy, pokrzywdzeni wynikiem I Wojny Światowej, stały się krajem niezwykle podatnym na antysemityzm. Zaostrzenie kar wobec związków LGBT w Ugandzie w pewnym momencie stało się nawet symbolicznym aktem nieposłuszeństwa wobec Zachodu, który groził wstrzymaniem pomocy zagranicznej dla kraju będącego niegdyś chlubą Banku Światowego.
Nie zmienia to jednak faktu, że to nie homoseksualizm jest zjawiskiem importowanym z cywilizacji europejskiej, a wręcz przeciwnie: to homofobia jest pozostałością po rządach kolonialnych. Większość obecnych praw skierowanych przeciwko LGBT to resztki prawa wprowadzonego przez zachodnich kolonizatorów, do niedawna zresztą w dużej mierze zapomniana i nie nowelizowana. Dopiero w ostatnich latach doszło do zaostrzenia wykonywania kodeksu karnego w tym wymiarze. Jednak rola Europy i USA nie kończy się wraz z upadkiem starego systemu. Do dnia dzisiejszego chrześcijańska część Afryki jest poligonem doświadczalnym skrajnych organizacji religijnych, przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych, które próbują dzięki misjom promować radykalne zasady moralne. Skutki są opłakane: ultrakonserwatywne poglądy będące w odwrocie w USA zyskują poklask w krajach Afryki, a niektórzy bardziej wpływowi misjonarze publicznie chwalą nagonkę na środowiska LGBT. O całych tym zjawisku i ich straszliwych skutkach dla polityki krajów Afryki subsaharyjskiej opowiada dokument "Bóg kocha Ugandę".
Światłem w tunelu jest RPA, która - ze swoim niezwykle postępową konstytucją - zapewniła środowiskom LGBT całe spektrum praw, w tym nawet prawo do adopcji. Choć homofobia wciąż jest powszechna, a problemy z wykluczeniem społecznym na porządku dziennym, to poziom lęku i agresji jest niewspółmiernie niższy niż w krajach jak Uganda czy Kamerun. Wiele środowisk LGBT, w tym tzw. moffies, ma wręcz długą i chlubną tradycję w historii kraju, a nawet stały się częścią lokalnej kultury i tradycji, o czym opowiada dokument "Glitterboys and Ganglands".
Przemek Stępień, Dyrektor Artystyczny AfryKamery
9. Festiwal Filmów Afrykańskich AfryKamera to pokazy filmowe. W Tym roku m.in. pokaz filmu „Mandela. Długa droga do wolności” w reż. Justina Chadwicka oraz nigeryjskie objawienie Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Toronto „Połówka żółtego słońca” w reż. Biyi Bandele z udziałem Chiwetel Ejiofor, aktorem nominowanym do Oscara za rolę w ostatniej produkcji Steve’a McQeena „Zniewolony: 12 Years a Slave” oraz znakomity blok dokumentów wśród, których znajdzie się m.in. jeden z najgorętszych HotDocs "Kryjówka diabła" ("Devil's Lair") w reżyserii Riaan'a Hendricksa (RPA).
Obok pokazów filmowych przygotowaliśmy wydarzenia towarzyszące związane z bogatą kulturą Nigerii. Wśród nich znajda się m.in. warsztaty kuchni nigeryjskiej, warsztaty tańca, robienia zabawek afrykańskich oraz wieczór nigeryjskich opowieści.
NAGRODY
Jak co roku publiczność będzie głosowała na najlepszy film festiwalu. Ten, który zdobędzie najwięcej głosów, otrzyma nagrodę: ZEBRA 2014. Wśród głosujących rozlosujemy karnety na festiwal AfryKamera 2014. Najlepszy film festiwalu wybierze również Jury, które przyzna zwycięzcy GAZELĘ 2014.
